Om ’t donker op te klaren

Afgelopen week bezoek ik de eerste van de vier bijeenkomsten rondom homoseksualiteit. We bespreken ‘Verbonden voor het leven’^[i] van Ad de Bruijne en een gedeelte uit ‘Geestspraak’^[ii] van Henk van den Belt.

Mijn gedachten gaan terug naar een stuk dat ik ooit schreef voor een kerkenraad. Tegelijkertijd komen allerlei mensen en situaties boven drijven.

Bijvoorbeeld het gemeentelid dat trouwt voor de burgerlijke stand. Omdat zijn predikant dat burgerlijk huwelijk – van zijn belijdend en meelevend gemeentelid – niet onopgemerkt voorbij wil laten gaan, doet de predikant in de zondagse eredienst voorbede voor het gemeentelid en zijn partner. In de dagen die volgen, stromen de reacties binnen. Vooral boze en negatieve: ‘Hoe kun je nou bidden voor homo’s en bidden voor een homohuwelijk…?!’.

Eén van mijn eerste werkstukken op de Universiteit Utrecht heeft als titel ‘Help, de dominee is homo’. Destijds vind ik dat in ieder geval een prikkelende titel. ‘Geen ‘Hoera, de dominee is homo’’, bedenk ik nu.
Wellicht was ik meer bezig met ‘het probleem’ dan met ‘concrete mensen’.

In mijn schrijven volg ik de lijn van Douma, die ik als jongvolwassene leerde. De professor in Utrecht reageert met een vraag ‘Wie doen ze kwaad dan?’.

Het werkstuk laat ik aan een studievriend lezen. Hij zegt: ‘Jij vindt homoseksualiteit eigenlijk niet kunnen hè?’. Ik antwoord in alle eerlijkheid. Daarna zegt hij: ‘Ik ben homo’.

Ik denk aan oud-leerlingen die homoseksueel zijn. Hoeveel van hen wonen samen met een partner? Hoeveel hebben er afscheid genomen van de kerk? Hoeveel van hen hebben een veilige kerk gevonden?

Als ik terugdenk, houdt homoseksualiteit mij al bezig vanaf het moment dat mijn eigen dominee op catechisatie begint over ‘homo’s in knelsituaties’. Een snelle rekensom leert dat dat al zo’n 45 jaar is. Niet dat ik al 45 jaar, 52 weken zeven dagen per week aan homoseksualiteit heb gedacht, maar het is er al die jaren wel geweest.

De cursus, de boeken geven de gelegenheid het thema ‘homoseksualiteit’ nog eens te doordenken en ‘’t donker op te klaren.’^[iii]

Ondertussen is het in al die jaren niet lichter geworden in kerkelijk Nederland.

Net voordat de cursus begint lees ik een blog^[iv] van Bert Loonstra. Zijn slotwoorden geven – net als zijn ingetrokken boek – te denken: ‘Er is wel best iets voor die absolute afwijzing te zeggen, maar ook ertegen. Immers, het evangelie is vol van liefde voor de naaste, zorg voor het zwakke, hulp voor de naaste in nood. Hoe is die houding te rijmen met een categorische afkeer en absolute veroordeling van mensen met een homoseksuele gerichtheid?’.

^[i] Zie https://www.boekhandelsmit.nl/9789043538848/bruijne-ad-de/verbonden-voor-het-leven/, d.d. 2025-01-17.

^[ii] Zie https://www.boekhandelsmit.nl/9789043540247/belt-henk-van-den/geestspraak/, d.d. 2025-01-17.

^[iii] https://psalmboek.nl/zingen.php?mod=not&psID=119&psvID=53, d.d. 2025-01-17.

^[iv] Zie https://bertloonstra.nl/recent/homoseksualiteit-en-het-gezag-van-de-bijbel-vijf-posities-1/, d.d. 2025-01-17.