Woensdagmiddag heeft Lianne me met de auto afgezet bij ‘Cafeetje Heeeurlijk’. Vandaar loop ik via de Markt naar de Groenendaal. Ik moet namelijk even geknipt en geschoren worden en op de foto. Morgen, donderdag, moet ik om 10.45 uur op het gemeentehuis zijn om een nieuw rijbewijs aan te vragen.
De kapper[i] ken ik al jaren. Hij is één van de eerste bezoekers in het Groene Hart Ziekenhuis. Met een pakketje. In voorgaande jaren is hij een soort vriend geworden. Niet dat we bij elkaar op de verjaardag komen, maar toch.
Ooit, in een ver HGJB verleden, schreef ik onder de naam Gersom[ii] in TijdSchrift/Cruciaal al over hem. Ook over zijn vlijmscherpe scheermes. Het was de tijd van Rita Verdonk, ‘Niet links, niet rechts, maar recht door zee’. Bij de VVD verloor zij de machtsstrijd van ene Mark Rutte. Ach ja: ‘Opgaan, blinken en verzinken’. Of zoals Jac. van Dijk ooit zei: ‘Net vuurwerk. Een hoop geknal en geflits. Veel oe’s en ah’s, maar zo weer over’.
De kapper is dus al snel in het Groene Hart Ziekenhuis. Mijn mondhoek hangt, normaal praten is er niet bij. Mijn baard en haar worden langer. Op een gegeven moment denk ik ‘Ik zie er niet meer uit’. Ik meen namelijk dat ik er ondanks alles wel een beetje uit moet zien. ‘Anders kijken mensen slechts vol medelijden naar me’ zeg ik tegen mezelf. Zo van ‘Zielig, hij was zo’n stoere vent, maar nu… Hij ziet er niet uit, de stumperd’.
Ik vraag dus of hij – voordat ik naar Utrecht ga – mijn haar wil doen. ‘Tuurlijk jongen’. Een paar dagen later knipt en scheert hij me in de doucheruimte van het ziekenhuis. Geld hoeft hij er niet voor te hebben. ‘Koop maar iets voor mijn dochter. Een cadeautje’. Dat laatste doe ik. Nou ja Lianne dan.
Ik ga naar Utrecht. In mijn Hoogstraat-periode knipt en scheert hij mij in Gouda, thuis. Ook een enkele keer op zondagmiddag, voordat ik weer naar de Hoogstraat ga, in zijn eigen zaak. Lianne zet me dan af. Naar de kapper op zondag, omdat zaterdag niet lukt. Ik voel me een beetje bezwaard, maar voor ‘dan maar helemaal niet’ ben ik te ijdel. Daarbij ziet hij het knippen en scheren niet als ‘verboden zondagsarbeid’, maar als ‘vriendendienst’. Voor hem is de zondag een dag als alle anderen. Betalen hoeft gelukkig niet.
Ik ontmoet de kapper in 2006 bij kapsalon ‘Istanbul’ aan de Wijdstraat. Zijn Nederlands is dan nog niet best. Al snel vraagt hij om schoolboekjes om beter Nederlands te leren lezen, schrijven en spreken. Een paar jaar later wordt hij vader en vraagt hij of mijn school het beste voor zijn kind zou zijn. Ik vertel dat kleine kinderen nog niet naar ‘de Driestar’ mogen. ‘Moslims zie je er ook niet veel…’
In 2009 begint hij een eigen zaak. Voor zijn oude werkgever moet het een hard gelag zijn. Ook zijn andere kapper, de Marokkaan, begint namelijk een eigen zaak op de Nieuw Haven. ‘Istanbul’ is twee kappers kwijt.
Mijn kapper is Turk. Door hem realiseerde ik me pas dat een Turk geen Marokkaan is. Achteraf ‘Een beetje dom’ van mij. ‘Een Nederlander is ook geen Duitser en weer anders dan een Fransoos’. Ik vond het ook grappig te ontdekken dat Turken weer naar een andere moskee gaan dan de Marokkanen. Soort zoekt blijkbaar soort.
Ik noem de stad waar hij vandaan komt steevast ‘Constantinopel’. Een beetje plagen moet kunnen. Hij reageert dan altijd geagiteerd en roept boos ‘Istanbul’. Ik denk dat veel mensen in de kerk dat amper weten. Net zo goed als ze amper doorhebben, dat de zeven gemeenten uit Openbaring in het huidige Turkije liggen. En dat de geloofsbelijdenis van NIcea-Constantinopel, vandaag Nicea-Istanbul zou heten.
Door de kapper leer(de) ik dat de kernbelijdenis van het christelijke geloof ‘Jezus is Heer’ is. Zelf heb ik geprobeerd dat elke zondag duidelijk te maken. Natuurlijk roept dat verzet op. Liever een wetboek dan het kader ‘de liefde’. Het houden van regeltjes is makkelijker en schept ogenschijnlijk meer duidelijkheid. ‘Als ik dit en dat, dan zal God wel…’
Voor mijn 65e moet ik met de kapper een keer Istanbul bezoeken. Ook om de Hagia Sophia (Ayasofya)[iii] van binnen en buiten e aanschouwen. Ik kan zeggen dat ze die ‘afgepikt’ hebben, maar moest ooit vertellen dat de Sint-Jan vroeger Rooms was, maar katholiek gebleven. Zijn reactie: ‘Die hebben jullie dan ook gepikt’.
Kortom de gesprekken zijn altijd leuk en goed. Ik kan oreren over de Geuzen en over de geuzenpenning in de vorm van een halve maan met de leus ‘Liever Turks dan paaps’[iv]. De leus werd in de Nederlanden al voor de 80-jarige oorlog gebruikt, o.a. tijdens hagenpreken in 1566, door Lodewijk van Nassau en in geuzenliederen. De leus wil het contrast tussen de relatieve godsdienstvrijheid in het Ottomaanse Rijk en de intolerantie onder Filips II aangeven. De sultan wordt gezien als voorbeeld van het tolereren van diverse stromingen.
‘Her kan verkeren’, zei Bredero. ‘Liever Turks dan paaps. Vandaag kijken wij toch anders naar paus Franciscus en Recep Tayyip Erdoğan’, denk ik.
De kapper en ik. We zijn het niet altijd met elkaar eens. Zijn politieke keuzes kunnen mij wel eens verrassen. Het belangrijkste is echter dat hij me goed knipt en scheert. Hij is aardig, behandelt me goed en biedt altijd koffie aan, zelfs tijdens de ramadan. ‘Jij mag alles’. ‘Inderdaad’.
Als zijn werk gedaan is, maak ik enkele foto’s. ‘Voor een blog’, zeg ik erbij. Ik vermoed zomaar dat hij er nog geen één heeft gelezen. Dan ga ik naar Meijboom. Het maken van foto’s gaat snel. De foto’s zelf zijn prachtig. Patrick is verrukt. Vanzelfsprekend.
Bij het afrekenen zie ik dat er papiergeld bij mijn telefoon zit. ‘Je hebt de kapper niet betaald’, zeg ik tegen mezelf. Terug richting ‘Cafeetje Heeeurlijk’ waar Lianne me ook weer op zal pikken, loop ik langs de kapper. ‘Ik heb nog niet betaald’ zeg ik. Hij antwoordt ‘Ik weet het. Is goed joh. Ik dacht: Komt wel…’ Zover laat ik het niet komen. Ik betaal alsnog.
Wat ik zeggen wil? Iemand is aardig of niet. Iemand is behulpzaam of niet. Iemand toont zich een vriend of niet. En of je dan uit Gouda of uit Istanbul komt maakt niet uit. Een moslim kan zich een betere vriend tonen dan een christen. Opmerkelijk? Nee, zolang je het maar opmerkt.
[i] Zie https://kapsalonoden.nl, d.d. 2024-05-01.
[ii] Gersom = Vreemdeling. TijdSchrift en Cruciaal waren de jongerenbladen van de HGJB, de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond.
[iii] Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Hagia_Sophia, d.d. 2024-05-01.
[iv] De tekst van de munt uit ca. 1574 is ‘LIVER TVRCX DAN PAVS’ en ‘ENDESPIT DELA MES’, ‘Liever Turks dan paaps’ en ‘in weerwil van de mis’.
Vreeswijk, Kerkgeschiedenis en andere zaken 
Mooi verhaal Gertjan en je haar zit weer goed voor op de foto fijn dat je dan weer zelf kan rijden beetje bij beetje komt het goed met je HG Herman Jill 😘🙏