PP in/en Biervliet

Ik herken haar meteen. 
Van 1983 t/m 1986 zit ze bij mij in de klas. 
Nu, veertig jaar later zie ik haar nota bene in Biervliet op straat lopen: PP.
Getuige de blik en de uitroep ‘Gertjan’, herkent zij mij ook.

Maar terug naar het begin.
Lianne en ik zijn in – of moet je zeggen: op – Zeeuws-Vlaanderen, in het plaatsje Biervliet.
Omdat je niet elke dag in een strandtent wil vertoeven, besluiten Lianne en ik Biervliet te verkennen. Het is na Driewegen het eerste dorpje (excuus: stad!)^[i] vanaf de boerencamping.

Als we aankomen in het plaatsje zien we een groepje mensen lopen. 
Een gids oreert, een groep luistert.
Of veinst te luisteren.

Omdat ik bij het lopen nog (te) veel kijk naar mijn voeten, bestudeer ik de groep niet.
Pas bij de kerk, kijk ik op en zie ik de groep wat beter.
Sterker, ik zie de groepsleden.
Tot mijn verbazing ontwaar ik PP.
PP mij.

Dan ziet een verbaasde groep een hartelijke begroeting.
PP blijkt met familie en vrienden een rondleiding onder leiding van een heuse gids te doen.
‘Alles goed verder?’ 
‘Prima’.
Na de begroeting gaat zij haar weg, ik de mijne.

Lianne en ik lopen om de kerk.
Maar dan komt PP weer aangerend.
‘Willen jullie de kerk in, Rinus de organist heeft de sleutel. Hij wil jullie wel binnenlaten en even op het orgel spelen’, en weg is ze weer.

Ietwat verbaasd, maar dankbaar voor de mogelijkheid volgen Lianne en ik een wat oudere man, Rinus.
Als ik vraag of hij zich meer Zeeuw of Vlaming voelt, antwoordt hij met een broeder Dieleman accent ‘Vlaming!’.

Voordat Rinus naar boven naar het orgel gaat, vraagt hij of we verzoeknummers hebben.
Hij heeft een map met liederen die hij zelf heeft getranscribeerd in een eigen systeem, want hij kan ‘geen noten lezen, hé’.
Het lijkt mij op klavarskribo.^[ii]

Uit zijn map met liederen mogen we liederen kiezen.
Mijn oog valt op ‘Veilig in Jezus’ armen’ van Johannes de Heer.
Hij valt me bij als ik zeg ‘Die kennen veel mensen in de kerk niet meer’.
Hij weet niet dat ik een paar weken terug bij een bezoek moest huilen, omdat een 91-jarige vrouw moest huilen.
Zij vertelde dat bij de begrafenis van haar kind ‘Veilig in Jezus’ armen’ was gezongen.
Dat was haar en haar man tot troost geweest. Toen, maar nu nog.

Terwijl Rinus naar boven loopt, bekijk ik de kerk.
Lianne gaat zitten op de eerste rij.
Dan begint Rinus te spelen.
Hij blijkt nog meer Johannes de Heer liederen te kennen.
Onder andere: ‘Ik wil zingen van mijn Heiland’.
‘En orgelspelen’, denk ik er achteraan.

Als Rinus het ‘mooi’ vindt geweest, komt hij naar beneden.
Ik kijk nog even snel naar de lijst met predikanten achter in de kerk.
Rinus verteld door wie hij gedoopt is en bij wie hij belijdenis heeft gedaan.
ik herken geen namen.
De eerste predikant die het bord vermeld is van tien jaar na de Dordtse synode: Isaäc Smalius, 1628-1629.
Ik vraag me direct af hoe het hier in de tijd van de Opstand is geweest.

Daar krijg ik antwoord op als Rinus ons meeneemt naar het bijgebouw van de kerk.
Daar zijn ook de gids en de groep – inclusief PP – al  gearriveerd.
De gids weet veel van Biervliet en kan ook nog koffiezetten.
Hij schenkt koffie en vertelt over de komst van de Watergeuzen in 1573.

Pas in 1588 komt Biervliet definitief onder staats gezag.
Tussen 1590 – 1604 wordt in fasen een fort aangelegd in de vorm van een onregelmatige vijfhoekige ster.
Binnen dat fort bouwt men pas in 1660 de Hervormde kerk. 
‘Waar hebben die dominees daarvoor gepreekt? In de Roomse kerk?’.

Biervliet zal georiënteerd op Gent (en Brugge) zijn geweest.
In IJzendijke vertelde een vrouw me al dat je opgenomen kunt worden in het ziekenhuis in Knokke of Gent, naast Terneuzen en Middelburg.

‘Maar de verzekering betaalt de reiskosten maar tot de grens, hé’.
Soms lijken verzekeringsmaatschappijen op Zeeuwen, ‘geen cent te veel hé’.

Tegenwoordig is Hervormd Biervliet met IJzendijke en Molenvliet een streekgemeente.^[iii]
Van de Nadere Reformatie lijkt me niet veel overgebleven te zijn. 
Jodocus van Lodensteijn blijkt in Biervliet een onbekende. Jacobus Koelman ook.
Smijtegelt kent men nog wel, al was hij van de overkant.

Als de koffie op is, danken we heel hartelijk voor de ontvangst.
Je kunt veel van Zeeuwen en Vlamingen zeggen, maar niet dat ze niet gastvrij zijn.

We bedanken ook PP.
Zij is immers de aanstichtster van deze geslaagde middag.
Pas later vraag ik me af: ‘Hoe zal het over veertig jaar zijn?’. 
Direct flitst het antwoord door mijn hoofd: ‘Dan zingen we veilig in Jezus’ armen’.

---

^[i] Biervliet heeft al vóór 1183 stadsrechten. Zie https://www.biervliet.nl/toeristeninfo/geschiedenis/, d.d. 2025-08-04.

^[ii] Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Klavarskribo, d.d. 2025-08-04.

^[iii] Zie https://www.hervormdegemeente-b-ij-h.nl/nieuws, d.d. 2025-08-04.