Elkaar…

Het boekje stamt uit 1980, maar op de gemeenteavond van 27 maart moest ik er zomaar aan denken: “Oog voor elkaar”^[i]van dr. J.P. Versteeg.
Ik las het dus lang geleden, maar maakte destijds wel wat aantekeningen.
In dit boekje gaat Versteeg heel nauwkeurig het gebruik van het woord “elkaar” in het Nieuwe Testament na, waarbij hij let op de onderlinge verhoudingen.

Zo bespreekt hij 70(!) teksten.
Het is opvallend dat dat woordje “elkaar” zo vaak voorkomt, tenminste… ik vond en vind het opvallend.

Het leven van de gemeente speelt zich in “elkaar” af. Het geloof dat ons verbindt met Christus, verbindt ons tegelijk aan onze medegelovigen en die medegelovigen aan ons. “Vanaf het begin hebben mensen samen geloofd, samen gebeden, samen geprobeerd gestalte te geven aan wat dit geloof in Jezus als de Christus in hun leven en voor de wereld betekende”.

De gemeente is er “met elkaar” en “voor elkaar”. Denk aan het beeld van het lichaam en de vele ledematen. Het “er met elkaar zijn” ziet op de in Christus gegeven eenheid. Het “er voor elkaar zijn” op de roeping die eruit voortvloeit.
De waarschuwing “Waar het “er voor elkaar zijn” wordt gemist, wordt het “met elkaar zijn” tot een illusie.” is er natuurlijk (en geestelijk!) een om ter harte te nemen.
De oplossing ligt daarbij niet tot een geforceerd aardig doen tegen elkaar, maar in het besef dat we samen van Jezus zijn.
Ooit leerde ik van ds. Zoutendijk: “De gemeente is een samenraapsel, een samenroepsel en saamhorig”. Dat heb ik altijd onthouden.
Samenraapsel: hoe verschillend iedereen ook is (en vreemd?): toch samen opgeraapt door doorboorde handen.
Samenraapsel: geroepen vanuit de duisternis naar het licht! Jij daar: hier komen!
Saamhorig: samen luisteren naar wat God zegt!

Terug naar Versteeg. De centrale roeping is om elkaar lief te hebben. Johannes, de apostel van de liefde wijst daar ook op. Liefde is daarbij niet iets vaags, maar wordt geuit in concrete daden:

Vrede houden onder elkaar (Mark. 9,50; 1 Thes. 5,13)
Eren van elkaar (Rom. 12,10)
Opbouwen van elkaar (Rom. 14,19; 1 Thes. 5,11)
Aanvaarden van elkaar (Rom. 15,7)
Terechtwijzen van elkaar ((Rom. 15,4; Kol. 3,16)
Dienen van elkaar (Gal. 5,13; 1 Pet. 4,10)
Verdragen van elkaar ((Gal. 6,2; Ef. 4,2; Kol. 3,13)
Vriendelijk en barmhartig zijn jegens elkaar (Ef. 4,32)
Vergeven van elkaar (Ef. 4,32; Kol. 3,13)
Elkaar onderdanig zijn (Ef. 5,21)
Elkaar uitnemender achten dan zichzelf (Fil. 2,3)
Leren van elkaar (Kol. 3,16)
Vermanen van elkaar (1 Thes. 4,18;5,11; Heb. 3,13)
Najagen van het goede jegens elkaar ((1 Thes. 5.15)
Acht geven op elkaar ((Heb. 10,24)
Belijden van zonden aan elkaar (Jak. 5,16)
Gastvrij zijn jegens elkaar (1 Pet. 4,9)
Nederig zijn jegens elkaar (1 Pet. 5,5)
Gemeenschap hebben met elkaar (1 Joh. 1,7).

Als contrast gelden buiten de gemeente zaken als:

Elkaar overleveren en haten (Mat. 24,10; Tit. 3,3)
Morren onder elkaar (Joh. 6,43)
Strijden onder elkaar (Joh. 6,52)

Wat in de gemeente in ieder geval niet mag is:

Oordelen van elkaar (Rom.. 14,13)
Het voeren van rechtszaken tegen elkaar (1 Kor. 6,7)
Elkaar bijten en vereten (Gal. 5,15)
Elkaar tarten en benijden (Gal. 5,26)
Liegen tegen elkaar (Kol. 3,9)
Onderscheid maken onder elkaar (Jak. 2,4)
Kwaadspreken van elkaar (Jak. 4,11)
Zuchten tegen elkaar (Jak. 5,9)

Ik denk dat ik het boekje nog maar eens ga herlezen…

^[i]J.P. Versteeg, Oog voor elkaar. Het gebruik van het woord “elkaar” in het Nieuwe Testament met betrekking tot de onderlinge verhoudingen in de gemeente, Kampen: J.H. Kok, 1980².