Preek over Psalm 84, Lukas 15;1-7 en vraag en antwoord 1 t/m 3 van de Gewone Catechismus gehouden in de leerdienst op zondagavond 5 maart 2023 in de Dorpskerk van Vreeswijk
1. Waarin vind jij je geluk?
Mijn geluk is dat Jezus Christus mij gevonden heeft. Hij offerde zichzelf op om mij thuis te brengen in de liefde van God. Zijn Geest maakt in mij de hoop wakker op Gods nieuwe toekomst, voor mij en heel de wereld.
2. Ga jij niet zelf over je geluk?
Gelukkig niet! Wij zouden ons vergissen, wanneer God ons de keuze liet. Daarom heeft Jezus gezegd: Wie voor zichzelf leeft, zal het leven verliezen, maar wie zijn leven kwijtraakt aan Mij, zal behouden worden.
3. Zoekt ieder mens dan niet zelf het geluk?
Nee, want met alle andere mensen deel ik in gebrokenheid, tekort en schuld. De mooiste dingen in het leven zijn vluchtig en zelf het beste is moeite en verdriet. Echte vreugde ligt in God, de bron van het leven, en in Jezus Christus, het licht van de wereld.
Gemeente van onze Heere Jezus Christus,
Laat ik maar met de deur in huis vallen:
‘Ben je gelukkig?’
Ik vraag dat niet omdat Nietzsche eens zei: ‘Ik kan niet in de Verlosser geloven, zolang de verlosten er zo onverlost uitzien’; zo ongelukkig dus.
Ik heb daarom wel eens geopperd huppelend naar huis te gaan.
Ik vraag ‘Ben je gelukkig?’ vanwege die woorden uit Psalm 84 die we lazen:
Vers 5: 5Welzalig (gelukkig) zijn zij die in Uw huis wonen,
zij loven U voortdurend. Sela
Loof je Hem voortdurend?
Vers 6: 6Welzalig (gelukkig) de mens van wie de kracht in U is
– in hun hart zijn de gebaande wegen.
Is jouw kracht in Hem?
Vers 13b: welzalig (gelukkig) de mens die op U vertrouwt
Vertrouw je Hem?
Daarom:
‘Ben je gelukkig?’
Of voel je je eerder ‘doodongelukkig’.
Dat kan hè?
Ook als kerkganger.
Ook als gelovige.
Je zo ontzettend ongelukkig voelen.
Zo eenzaam.
Zo alleen.
Een relatie liep stuk.
Je hebt met ziekte te maken.
Tegenslag.
Teleurstelling.
Noem allemaal maar op.
Zoals een oud gezang het zingt:
‘Daar is zoveel te klagen,
daar is zoveel geween,
en zoveel leed te dragen…’
Ook in Vreeswijk.
Vandaar die vraag: Ben je gelukkig?
Ik denk dat ieder mens wel op zoek is naar geluk.
Naar een gelukkig leven.
Een leven met een blij gevoel.
Een leven waarin je je geen zorgen hoeft te maken over geld, of beter geldgebrek.
Een leven waarin je veilig bent, gevrijwaard van allerlei gevaren, die het leven bedreigen.
Een leven in vrede.
Geen oorlog, geen pijn.
‘Ben je gelukkig?’.
In ieder geval ben je Nederlander en Nederlanders schijnen bij de vijf gelukkigste landen van de wereld te horen.
Tenminste, dat was de uitslag van een onderzoek door de VN gedaan in 2018. Dus voor de coronatijd.
In 2018 noemde negen op de tien Nederlanders zich gelukkig.
Ik vraag me af of dat in 2023 nog zo is.
De Belgische psychiater Dirk de Wachter zag ondertussen zijn wachtkamer vollopen met ongelukkige mensen en schreef zijn boek ‘De kunst van het ongelukkig zijn’.
Hij gaf lezingen onder de titel ‘Laat ons ongelukkig zijn’.
De drang naar het gelukkig moeten zijn, was daarmee direct doorbroken.
Het leven hoeft niet perfect te zijn.
Het leven is ook niet perfect.
‘Ben je gelukkig?’.
Ik stel de vraag ook vanwege de eerste drie vragen van de Gewone Catechismus, die we lazen.
De eerste vraag luidt ‘Waarin vind jij je geluk?’.
Niet: ‘Ben je gelukkig?’, maar:
Waarin vind jij nu je geluk?
Het antwoord luidt:
Mijn geluk is dat Jezus Christus mij gevonden heeft.
Hij offerde zichzelf op om mij thuis te brengen in de liefde van God.
Zijn Geest maakt in mij de hoop wakker op Gods nieuwe toekomst, voor mij en heel de wereld.
Wat mij gelukkig maakt is dat ik gevonden ben.
Door Christus.
Een opmerkelijk antwoord.
De Gewone Catechismus begint niet met een opdracht tot zoeken.
Ze zegt niet ‘Ga zoeken, misschien, hopelijk zul je vinden’.
‘Misschien ook niet…’.
Nee het uitgangspunt is ‘Ik ben gevonden’.
Hier is dus een gelovige aan het woord.
En de gelovige zegt:
‘Mijn geluk is dat Jezus Christus mij gevonden heeft’.
‘Hij offerde zichzelf op om mij thuis te brengen in de liefde van God’.
Hij brengt mij Thuis.
Hij is immers de Weg tot God.
En de Waarheid en het Leven.
Zijn Geest maakt in mij de hoop wakker op Gods nieuwe toekomst, voor mij en heel de wereld.
Anders gezegd, dat had je al door:
De Gewone Catechismus plaatst ons in het schaap van de tweede Schriftlezing.
Niet het schaap zoekt en vindt.
Nee, het schaap dwaalt…
Niet het schaap zoekt en vindt.
De Goede Herder zoekt en vindt.
Jou!
En Hij brengt jou thuis!
Hoe?
Door de prijs te betalen die nodig is om mij thuis te brengen.
Hij offert zichzelf op,
Voor mij.
En ik denk dan altijd: Als de Goede Herder mij weet te vinden.
En dat wist Hij.
Dan kan Hij in principe iedereen vinden.
Zijn Geest maakt in mij de hoop wakker op Gods nieuwe toekomst, voor mij en heel de wereld.
Je raakt in verwachting en leert uitzien naar het Koninkrijk dat is en dat komt!
Zijn sjaloom wordt werkelijkheid.
Zijn sjaloom wordt wereldwijd.
Dan volgt vraag 2:
Ga jij niet zelf over je geluk?
Antwoord: Gelukkig niet!
Wij zouden ons vergissen, wanneer God ons de keuze liet.
Je hoort daar de echo in van het bekende couplet uit ‘Wat de toekomst brengen moge…’.
Laat mij niet mijn lot beslissen, zo ik mocht ik durfde niet.
Ach hoe zou ik mij vergissen als Gij mij de keuze liet.
Eerlijk is eerlijk.
Het klinkt wellicht allemaal wat passief in de oren.
Zo’n antwoord gaat ook helemaal tegen de tijdsgeest in.
Wij leven in een wereld waarin iedereen verantwoordelijk lijkt en is voor zijn of haar eigen geluk.
Autonome mensen die zelf keuzes moeten maken.
Je moet voor je eigen geluk gaan.
Je er helemaal voor inzetten.
Je moet!
Maar in het christelijk geloof gaat het niet om moeten.
Ook niet om doen, maar om ‘gedaan’.
Niet om wat jij doet, maar om wat God doet!
De sleutel tot geluk ligt niet in onze activiteit, maar in de Zijne!
Van ons wordt slechts overgave gevraagd.
Die overgave is wel radicaal.
Daarom die tweede zin:
Daarom heeft Jezus gezegd: Wie voor zichzelf leeft, zal het leven verliezen, maar wie zijn leven kwijtraakt aan Mij, zal behouden worden.
Alles wat je aan Jezus geeft, levert winst op.
Omdat Hij er iets moois van maakt.
Vraag 3:
Zoekt ieder mens dan niet zelf het geluk?
Nee, want met alle andere mensen deel ik in gebrokenheid, te kort en schuld. De mooiste dingen in het leven zijn vluchtig en zelfs het beste is moeite en verdriet. Echte vreugde ligt in God, de bron van het leven, en in Jezus Christus, het licht van de wereld.
Zoekt ieder mens dan niet zelf het geluk?
Je denkt ‘Ja!’.
Maar de Gewone Catechismus zegt ‘Nee!’.
Ik dacht: Je zou ‘ja!” kunnen zeggen en dan eraan toevoegen: ‘Maar mensen zoeken verkeerd. Ze zoeken het overal, behalve bij God.
Zelfs in hunzelf, maar niet bij God.
Ze verdringen en vervangen’, zegt Paulus in de Romeinenbrief.
De Gewone Catechismus spreekt over ‘gebrokenheid, te kort en schuld’.
Over die ‘gebrokenheid, te kort en schuld’ zal het over twee weken gaan, als we vraag en antwoord vier en vijf zullen bespreken.
Maar laat vanavond vooral duidelijk zijn dat het christelijk geloof breekt met het ideaal dat geluk binnen het bereik van de menselijke mogelijkheden ligt.
En dat heeft alles met de zondeval te maken.
Met het feit dat de mens ‘zich losgemaakt heeft van God, die zijn ware leven was’ (Nederlandse Geloofsbelijdenis art.14).
We leven niet meer in het paradijs.
Op alle terreinen van het leven ervaren we de ‘gebrokenheid’ .
We ondervinden tegenslag en mislukking.
Relaties lopen stuk, plannen falen.
In onze ziel leven tegenstrijdigheden, destructieve driften.
We ervaren ‘tekort’: we halen onze doelstellingen niet en vallen onszelf tegen.
We doen elkaar tekort met woorden en gebaren.
Wij zijn de volmaakte gemeenschap met God kwijtgeraakt, die onze bestemming en ons geluk is.
Dit is niet alleen een misser – zonde is ook doelmissen.
En dan is er ook nog eens eigen schuld.
Het kwaad dat wij actief bedrijven, en waarvoor God ons aansprakelijk houdt.
Maar gelukkig…
Gelukkig hebben ‘gebrokenheid’, ‘tekort’ en ‘eigen schuld’ niet het laatste woord.
Het laatste woord is niet aan het schaap, maar aan de Goede Herder.
Dat is het Evangelie, de goede Boodschap van Jezus Christus, Die gestorven is en ten derde dage weer opgestaan.
Ons geluk is dat er een God is Die ons niet in de misère heeft willen laten zitten.
Ons geluk is dat God naar deze wereld is gekomen en één van ons is geworden, uitgenomen de zonde.
Ons geluk is, dat Jezus Zichzelf offerde om ons Thuis te brengen bij de Vader.
Ons geluk is dat Jezus is opgestaan, de garantie van onze eigen opstandig.
De toekomst is opengebroken. Zonde en dood hebben niet het laatste woord.
Ons geluk is dat Hij Zijn Geest gezonden heeft, om de hoop in ons aan te wakkeren en van ons nieuwe mensen te maken.
Ons geluk is dat Hij komen zal om alle dingen recht te zetten.
‘Ben je gelukkig?’
Och, er zijn veel dingen die me ongelukkig maken.
Vaak maak ik mijzelf ongelukkig.
Maar mijn geluk is dat Jezus Christus mij gevonden heeft.
Hij offerde zichzelf op om mij thuis te brengen in de liefde van God.
Zijn Geest maakt in mij de hoop wakker op Gods nieuwe toekomst, voor mij en heel de wereld.
Amen
Vreeswijk, Kerkgeschiedenis en andere zaken 