2019 04 07 Preek over Lukas 23:26-32
Gemeente van onze Heere Jezus Christus,
Twee weken geleden hoorden we dat Petrus de gevangenneming niet heeft kunnen verhinderen. Jezus werd gevangengenomen en naar het huis van de hogepriester gebracht. Daar zei Petrus driemaal dat hij niks met Jezus te maken had. Een haan kraaide, Jezus draaide Zich om en keek Petrus aan.
Het leidde tot bittere tranen.
Vorige week hoorden we hoe Jezus ondervraagd werd door het Sanhedrin.
Hoe Hij werd bespot en geslagen.
De hoge vraag kwam eruit: Bent U de Christus?
Bent U dan de Zoon van God?
Afgevoerd naar Pilatus. Iemand moet tenslotte rechtsgeldig de doodstraf uitvoeren.
Pilatus vindt geen schuld in Hem.
Verwijst naar Herodes Antipas.
En ook daar wordt Hij gehoond en bespot.
Met een koningsmantel om wordt Hij teruggestuurd naar Pilatus.
Weer zegt Pilatus geen schuld in Hem te vinden.
Maar uiteindelijk zwicht hij voor de druk van de massa.
Hij levert Jezus over aan hun wil…
Bar-abbas wordt losgelaten. Jezus zal gekruisigd worden.
En dan belanden we bij het tekstgedeelte van vandaag.
26En toen zij Hem wegleiden, grepen zij een zeker Simon van Cyrene, die van de akker kwam, en legden hem het kruis op om het achter Jezus te dragen.
Jezus wordt weggevoerd.
Hij gaat naar de executieplaats: Golgotha.
Op die plaats stonden de verticale palen al klaar.
Maar de dwarsbalk, de horizontale balk dienden de veroordeelden zelf te dragen.
Bij Jezus gaat dat echter anders.
Als ze Jezus wegleiden grijpen ze een zekere Simon van Cyrene bij de kraag.
“Jij daar, aanpakken!” “Hup, tillen”
Lukas vermeldt dat hij van de akker kwam.
Wat hij daar gedaan heeft, staat er niet bij.
Volgens sommige uitleggers is hij daar aan het werk geweest.
Aan het werk voor het feest?
Nou ja, het zou kunnen. De akker nog even netjes maken voordat Pesach begint.
Maar goed, dan zou hij wel een stuk land daar in Jeruzalem moeten hebben en dus inwoner van Jeruzalem moeten zijn.
Anderen zeggen weer dat hij niet aan het werk was, maar naar Jeruzalem gekomen was, om daar het Pesach te vieren.
En omdat hij nu toch in Jeruzalem was, zocht hij alvast een graf op waarin hij later begraven zou kunnen worden.
Veel Joden woonden immers wel in de verstrooiing, in de diaspora. Maar uiteindelijk wil menig Jood in Jeruzalem begraven worden. In de verwachting van de komst van de Messias en het Vrederijk.
Simon kwam in ieder geval uit Cyrene. Destijds was Cyrene een belangrijke stad in het Noordoosten van Libië. Recht onder Griekenland. Schuin links onder Kreta.
Een stad waar ook Joden woonden.
Na de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Christus zijn er ook Joden vanuit Jeruzalem naar Cyrene gevlucht.
Of Simon nu inwoner was van Jeruzalem of van Cyrene; het staat er allemaal niet bij.
Komend van de akker wordt hij gedwongen het kruis van Jezus te dragen.
Achter Jezus aan…
Vroeger dacht ik dat dit moest omdat Jezus het fysiek, het lichamelijk niet meer aankon het kruis te dragen. Het kruis, die dwarsbalk zo zwaar.
Tel daarbij op dat Hij die nacht daarvoor niet geslapen heeft.
Dat Hij bespot is en geslagen.
Ja, dan wordt het dragen van de dwarsbalk ook zwaar.
Zo zwaar dat Hij niet verder tillen kan.
Maar waarschijnlijk is er iets anders aan de hand.
De Heere Jezus bezwijkt niet.
Nee, met de inschakeling van Simon van Cyrene wordt een spottend toneelspel voortgezet!
Had Herodes Hem niet al een koningsmantel omgedaan?
Mattheüs vertelt dat Hem zelfs een doornenkroon wordt opgezet en een rietstok als scepter wordt gegeven.[i]
Kijk die Koning eens!
Is dat, is dat uw koning?
dat aller vaad’ren wens,
is dat, is dat zijn kroning
Zie, zie, aanschouw de mens![ii]
En nu is er iemand die gedwongen wordt achter Jezus aan Zijn kruis te dragen.
Een Koning kan immers niet zonder onderdanen zijn…[iii]
Misschien had iemand zich herinnert dat Jezus ooit gezegd had:
“… Als iemand achter Mij wil komen, moet hij zichzelf verloochenen, zijn kruis dagelijks opnemen en Mij volgen.”[iv]
“Da’s humor”, denken de soldaten.
Laten we dat kruis dragen gelijk maar concreet maken.
Jij daar, hier komen!
Dragen!
Simon wordt ingezet als kruisdrager de Koning te volgen.
Het is om te huilen.
Nou ja, er wordt ook gehuild.
Alleen, van Jezus lezen wij dat niet.
27Een grote menigte van volk volgde Hem…
Waarom?
Om te zien hoe het afloopt?
Sensatie?
Een soort van ramptoerisme?
27En een grote menigte van volk volgde Hem; ook een menigte van vrouwen, die zich op de borst sloegen en Hem beklaagden
Niet Simon van Cyrene, maar Jezus wordt beklaagd.
Simon is maar een voorbijganger.
Die wordt ongevraagd in de hele toestand betrokken.
Die had met recht kunnen zeggen: “Ik ken die Mens niet!” of “Waarom ik?”
Vrouwen slaan zich op de borst.
Dominee Kievit zei ooit: “Waar de pijn is, is de hand”.
“Waar de pijn is, is de hand”
De hand slaat op de borst.
Daarachter zit het hart…
Het gaat de vrouwen aan het hart dat Jezus zo weggevoerd wordt.
“Waarom, waarom?”, zullen zij zich afgevraagd hebben.
“Het is verschrikkelijk!”
Zo’n goede man.
Mensen genezen.
Mensen geholpen.
Ze beklagen Hem.
Het is ook allemaal zo zielig.
Zielig…
Maar Jezus is niet zielig, Hij maakt zalig.
En daarom verheft Hij Zijn stem.
Weer keert Hij zich om…
“Dochters van Jeruzalem, huil niet over Mij, maar huil over uzelf en over uw kinderen”
Huil niet over Mij, maar huil over uzelf en over uw kinderen…
Jezus draait hier de zaken om…
Wij herkennen ons toch in de vrouwen.
Dat je denkt “Wat erg!”, “Wat verschrikkelijk wat ze Jezus aan doen”.
En dan zegt Jezus: “Huil niet over Mij, maar huil over jezelf en over je kinderen”.
“U denkt dat het allemaal tragisch met Mij afloopt, maar het gaat fout met u!”
Zou Jezus dat vandaag nu ook tegen ons kunnen zeggen?
Tegen u?
Tegen jou?
Tegen mij?
Tegen de vrouwen legt Jezus dan zijn woorden verder uit:
29want zie, er komen dagen waarin men zal zeggen: Zalig zijnde onvruchtbaren en de buiken die niet gebaard hebben, en de borsten die niet gezoogd hebben.
Normaliter werden de onvruchtbare vrouwen in Israël beklaagd.
Denk aan de geschiedenis van Sara, denk aan Rachel, denk aan Hanna, denk aan Elizabeth.
Ik weet niet hoe dat in Nieuwegein is, of er mensen zijn die geen kinderen hebben gekregen, omdat dat medisch op een of andere manier niet ging.
Maar wat een verdriet geeft dat vaak: geen kinderen kunnen krijgen.
Wat een pijn kan er dan ervaren worden bijvoorbeeld bij een doopdienst.
Ik zal nooit vergeten dat iemand tijdens een gemeentebijeenkomst in Aalburg zei: “Zolang God ons kinderen schenkt, laat Hij weten dat Hij aan ons denkt”. Waarop een kinderloze vrouw zei: “Nou dan denkt Hij zeker niet aan mij…”
Ja, mensen kunnen soms onbedoeld domme dingen, die ontzettend pijn kunnen doen, al klinken ze nog zo vroom.
Maar Jezus zegt nu tegen de vrouwen dat er dagen zullen komen waarop men zal zeggen: Zalig ben je als je nooit kinderen hebt gekregen.
Wanneer zeg je dat?
Als je je kind ziet lijden in een concentratiekamp?
Als je met je kind in een bootje zit, na een lange reis door Afrika, en dan merkt dat je bootje op de Middellandse Zee zinkt?
Wanneer denk je, kijkend naar je: “Was je maar nooit geboren, dan hoefde je dit niet mee te maken”.
Ik weet het niet gemeente.
Ik had het er met Lianne over. En ik dacht: Dat lijden in het ziekenhuis van Rebecca, dat was hartverscheurend. Maar toch, wat ben ik God dankbaar, wat zijn we God dankbaar dat we haar toch gekregen hebben. En dat zij bijna twee jaar deel uitmaakte van ons gezin…
Daarom grijpt het me zo aan dat Jezus zegt: “Daarom grijpt het me ook zo aan dat Jezus dit zegt. “Zalig zijn de onvruchtbaren”.
Jezus spreekt verder, vers 30:
30Dan zullen zij beginnen te zeggen tegen de bergen: Val op ons, en tegen de heuvels: Bedek ons.
Jezus citeert hier uit Hosea 10.
Daar, in het Bijbelboek Hosea, gaat het over de straf voor het ongehoorzame Israël.
Dat mensen dan zeggen “Liever begraven en tot gruis vermorzeld onder vallende bergen en bedekt door heuvels, dan al die aankomende rampen”.
En dan besluit Jezus Zijn woorden met te zeggen:
31Want als zij dit doen met het groene hout, wat zal er dan met het dorre gebeuren?”
Groen, levend hout – dor hout.
Jezus is het groene hout. Onschuldig, rechtvaardig.
Op grond van Hosea zou je zeggen: Israël, Jeruzalem het dorre hout…
Wat dus opvalt is: Jezus is bezorgd!
Denkt in Zijn lijden aan de vrouwen, aan de kinderen.
Hij huilt niet, de vrouwen huilen.
Een paar hoofdstukken hiervoor heeft Hij wel gehuild.
U kunt dat vinden in Lukas 19, bij de intocht in Jeruzalem.
Daar en toen. Toen moest Jezus huilen.
Ik citeer Lukas 19:41
41 En toen Hij dichtbij kwam en de stad zag, weende Hij over haar.
42 Hij zei: Och, dat u ook nog op deze uw dag zou onderkennen wat tot uw vrede dient! Nu echter is het verborgen voor uw ogen.
43 Want er zullen dagen over u komen dat uw vijanden een wal rondom u zullen opwerpen, u zullen omsingelen en u van alle kanten in het nauw zullen brengen.
44 En zij zullen u met de grond gelijkmaken en uw kinderen in u verpletteren. Ook zullen zij in u geen steen op de andere steen laten, omdat u het tijdstip waarop er naar u omgezien werd, niet hebt onderkend.
Met de grond gelijkmaken en uw kinderen in u verpletteren
Dát is om te huilen.
En Jezus voorziet het!
In 70 na Christus is Jeruzalem ook daadwerkelijk verwoest.
En hoe wreed is het er toen aan toe gegaan.
Even tussendoor: In 1948 heeft het Joodse volk in Israël weer een thuisland gekregen.
Hosea eindigt ook niet met “bergen val op ons, heuvelen bedek ons”maar met de belofte van herstel.
Daarom zei mijn geliefde dominee Abma: “Bergen val op ons, heuvelen bedek ons? Die bergen en die heuvels hebben wel wat beters te doen: ‘De bergen zullen vrede dragen, De heuvels heilig recht.’”[v]
Ondertussen loopt Simon van Cyrene nog met het kruis.
Wat zal hij gedacht hebben?
Wat zal er door hem heen gegaan zijn?
Heeft hij iets en uiteindelijk alles in Jezus gezien?
Markus vertelt dat deze Simon van Cyrene de vader is van Alexander en Rufus.[vi]
Dat Markus hun namen vermeldt, doet veronderstellen dat zij voor de eerste lezers bekend waren.
In zijn brief aan de Romeinen schrijft Paulus “Groet Rufus, de uitverkorene in de Heere, en zijn moeder en de mijne.”[vii]
In ieder geval is Rufus een kruisdrager geworden.
En ik vermoed Alexander ook, anders had Markus hem niet genoemd.
Kruisdragers, volgelingen van Jezus Christus.
Daarom ook de aanvangstekst van deze morgen:
“Als iemand achter Mij wil komen, moet hij zichzelf verloochenen, zijn kruis dagelijks opnemen en Mij volgen.
Want wie zijn leven wil behouden, die zal het verliezen; maar wie zijn leven verliezen zal omwille van Mij, die zal het behouden.”[viii]
Simon van Cyrene werd gedwongen Zijn kruis te dragen.
Tenminste, die eerste keer.
Zijn zoons Alexander en Rufus niet…
Zij deden het uit liefde.
Ze konden eigenlijk niet anders dan Jezus volgen en gehoorzamen.
En u?
Jij?
Ik?
Volgt u, volg jij de Heere Jezus?
Niet maar meelopen met de massa, die het misschien ook allemaal wel erg vindt wat er met Jezus gebeurt, maar daarna weer over gaat tot de orde van de dag.
Ik bedoel, in Jeruzalem waren de mensen ook allemaal wel religieus.
De mensen kenden de Schriften, wisten van de tempeldienst, enzovoorts.
Maar wie gaf nu echt gehoor aan Zijn roep: “Volg Mij”?
U toch wel?
Jij toch wel?
Kom achter Mij en volg Mij!
Bedenk: Wij volgen niet een leer.
Wij volgen niet een systeem.
Wij volgen een Persoon.
Jezus!
De relatie met Hem, die Hij Zelf legt, de relatie met Hem is beslissend.
Het is luisteren naar de Stem van de Goede Herder.
Het is die Stem gehoorzaam zijn.
Dat betekent ook dat je niet langer doet wat je zelf wilt. Omdat het kan…
Maar dat je doet wat Hij wil!
Want wie zijn leven wil behouden, die zal het verliezen; maar wie zijn leven verliezen zal omwille van Mij, die zal het behouden.
Leer mij o God van zaligheden, mijn leven in Uw dienst besteden…
Neem mijn leven, laat het Heer…
Daarom betekent het volgen van Jezus ook een breuk met het verleden.
Er zijn zaken die domweg niet passen bij de navolging van Jezus.[ix]
Maar dat begrijpt u wel. Daarom lezen we elke week ook de Wet.
Ik zou ook kunnen zeggen: Daarom bent u gedoopt.
In de doop verlies je je leven…
Je gaat onder.
Dopen is toch sterven en opstaan?
De Doop laat zien: de oude Gertjan Glismeijer moet sterven.
Met Christus is Gertjan Glismeijer opgestaan in een nieuw leven.
Een nieuw leven dat gekenschetst wordt als “kruis dragen”.[x]
Wat betekent dat nu concreet?
Laat ik beginnen met te zeggen wat het niet betekent.
Het betekent niet dat we onszelf gaan kastijden om zo dichter bij Jezus te komen.
Het betekent ook niet een soort van extreme ascese, waarin we ons terugtrekken in eenzaamheid en van alles en nog wat ontzeggen.
Nee, zoals ik zojuist al zei: We volgen een Persoon, Die ons het leven geeft en ons naar en door het leven gidst.
We zijn verbonden met Christus.
Het gaat in het Christelijke geloof niet om religie. Het gaat om de relatie!
Geen religie, maar relatie.
Het eerste wat ik daarbij op zou willen merken is dat wieJezus volgt op Zijn kruisweg, deelt in het verworpen worden.
Kijk, Jezus sterft niet als held, zoals bijvoorbeeld Braveheart.
Jezus wordt niet een gevierd Persoon in Zijn lijden.
Hij is de Verworpene.
Lijden en verworpen worden horen bij Jezus bij elkaar.
Het verworpen worden ontneemt het lijden elke waardigheid en eer.
Welnu, de discipel van Jezus, u en ik delen daarin.
Zo kan het volgen van Jezus ervoor zorgen dat je uitgelachten wordt.
Wel eens meegemaakt?
Dan nooit vergeten dat dat Jezus ook gebeurd is.
Hij werd bespot en wekte ergernis op als Hij met bepaalde mensen om ging.
Maar we schamen ons niet voor Jezus. Spreken goed van Zijn Naam.
Wij schamen ons niet voor het Evangelie, de goede Boodschap van Christus. “… want het is een kracht van God tot zaligheid voor ieder die gelooft, eerst voor de Jood, en ook voor de Griek.”[xi]En ook voor de Nieuwegeiners.
Wat dat betreft kun je ook lijden aan de desinteresse voor het christelijk geloof.
Dat mensen bij wijze van spreken reageren met een “Fijn bedankt. We bellen…” als je het Evangelie vertelt.
Paulus maakte dat ook mee op zijn zendingsreizen. Denk aan de preek op de Areopagus in Athene.
En toch. We schamen ons niet. Kunnen niet laten om te spreken over Jezus.
Ten tweede. Hebben wij nu in ons leven, de eer van Vader bovenaan staan?
Hoe vaak zijn kerkelijke conflicten niet vaak meer een eerkwestie dan een leerkwestie.
Of een gevolg van onze zelfbedachte plannen…
Ik heb er in mijn leven ook veel langs horen komen…
“Als we dit doen, of dat doen”, dan stroomt de kerk wel weer vol.
“Als we dat…”, of “Als we dat…”, dan…
Zou het echter niet beginnen met het luisteren naar de Stem van de Goede Herder en die Stem gehoorzaam te zijn?
Zou het niet beginnen met kruis dragen, luisteren en gehoorzamen?
Naast “verworpen worden” zou ik ook “zelfverloochening” willen noemen.
Daarmee bedoel ik niet: jezelf naar beneden halen, jezelf afkraken.
Rondlopen met een minderwaardigheidscomplex.
Nee.
Wel dat we anders zijn dan de wereld om ons heen.
Omdat wij anders denken.[xii]
Kijk, in de maatschappij gaat het vaak om carrière maken, zorgen dat je aan de top komt, zorgen dat je schijnwerpers staat, zorgen dat je opvalt enzovoorts.
Jezelf profileren. Kijk mij eens!
De weg van Jezus is radicaal anders. Het is achteraan in de rij gaan staan en de minste plaats in willen nemen.
Dat betekent dat wij in plaats van “Hallo, ben ik in beeld”vragen “Is Jezus in beeld. En is met Hem, de naakte, de hongerige, de gevangene, de vreemdeling in beeld?”
Wij zijn gericht op het liefhebben van God en elk ander.
Christenen zijn niet egocentrisch. Toch?
De navolging krijgt handen en voeten, wordt concreet gemaakt in de liefde.
En de liefde zoekt niet zichzelf, maar de ander.[xiii]
Weet u nog de intredepreek?
Hopen – geloven – liefhebben…
Die drie ramen, weet u nog?
Terug naar de tekst.
Simon loopt met een kruis achter Jezus aan.
Jezus wordt beklaagd.
Maar Hij is niet zielig. Hij maakt zalig!
Jezus gaat voor u! Voor jou! Voor mij!
En Hij roept “Kom achter Mij aan, verloochen jezelf en neem je kruis op.”
Dagelijks, dat is elke dag opnieuw.
Amen
[i]Mat. 27:29.
[ii]Gez. 38, Bundel ’38.
[iii]Vgl. ook NGB artikel 27. “Wij geloven en belijden een enige katholieke of algemene Kerk, dewelke is een heilige vergadering der ware Christgelovigen, al hun zaligheid verwachtende in Jezus Christus, gewassen zijnde door Zijn bloed, geheiligd en verzegeld door den Heiligen Geest. Deze Kerk is geweest van den beginne der wereld af, en zal zijn tot den einde toe; gelijk daaruit blijkt, dat Christus een eeuwig Koning is, Dewelke zonder onderdanen niet zijn kan. En deze heilige Kerk wordt van God bewaard, of staande gehouden, tegen het woeden der gehele wereld; hoewel zij somwijlen een tijdlang zeer klein en als tot niet schijnt gekomen te zijn in de ogen der mensen; gelijk Zich de Heere gedurende den gevaarlijken tijd onder Achab zevenduizend mensen behouden heeft, die hun knieën voor Baäl niet gebogen hadden. Ook mede is deze heilige Kerk niet gelegen, gebonden, of bepaald in een zekere plaats, of aan zekere personen, maar zij is verspreid en verstrooid door de gehele wereld; nochtans samengevoegd en verenigd zijnde met hart en wil in één zelfden Geest, door de kracht des geloofs.”
[iv]Luk. 9:23.
[v]Ps. 72:2 in de berijming van 1773.
[vi]Mar. 15:21.
[vii]Rom. 16:13.
[viii]Luk. 9:23,24.
[ix]Zie bijvoorbeeld Kol. 3: 1 e.v..
[x]Zie ook dr. H.C. van der Meulen, “Een cruciaal thema in het volgen van Jezus” in Kontekstueel, 26ejaargang nummer 3, januari 2012. Zie https://www.kontekstueel.nl/35-algemene-artikelen/822-nr3-2012-een-cruciaal-thema?fbclid=IwAR2k-yLlcr6Mq-4BYOD7zUsY0Gmzu3k3Ry4ABM_fg62cWqxhIk3MHRHmHpw(d.d. 2019-04-06).
[xi]Rom. 1:16.
[xii]Rom. 12:1.
[xiii]Zie 1 Kor. 13.
Vreeswijk, Kerkgeschiedenis en andere zaken 