Preek 1 Petrus 2:13-25 gehouden op 1 december 2019 in de Dorpskerk Vreeswijk-Nieuwegein.
Gemeente van onze Heere Jezus Christus,
Of zoals Petrus het zegt: “Vreemdelingen, uitverkorenen, weder-geborenen.”
Het is vandaag de eerste advent.
Vaak wordt advent ‘vertaald’ met verwachten. Het betekent echter komst. Hij komt niet omdat wij Hem verwachten, wij verwachten Hem omdat Hij komt.
En omdat Hij komt, is het ook belangrijk om na de bevalling – na de Kerst – in verwachting te blijven.
Ons hele leven staat toch na hemelvaart en Pinksteren in het teken van Advent? Wij roepen toch Maranatha, kom haastig Heere Jezus?!
Hij komt, Hij komt…[i]
Vanmorgen staan we stil bij het tweede gedeelte van het tweede hoofdstuk.
In dit gedeelte komt de binnen- en buitenkant van ons geloven ter sprake.
Het geloven heeft immers een binnenkant en een buitenkant.
En die buitenkant is belangrijk. Met het avondmaal lazen we vers 12: Houd uw levenswandel onder de heidenen goed; opdat zij die nu van u kwaadspreken als van kwaaddoeners, door de goede werken die zij in u waarnemen, God verheerlijken mogen op de dag dat er naar hen omgezien wordt.
U herinnert zich de preek over 1 Petrus 1:1-12 vast nog wel.
De brief van Diognetus kwam daarin ter sprake.
Weet u nog? Vreemdelingen…
“Zij wonen in hun eigen land, maar als vreemdelingen.
Ze delen in alles mee als burgers, maar hebben alles te lijden als vreemdelingen.
Elk vreemd land is hun vaderland en elk land is hun vreemd.
Ze trouwen als ieder ander.
Ze krijgen kinderen, maar ze leggen hun nageslacht niet te vondeling.
Ze delen hun tafel, maar niet hun bed.
Ze leven ‘in het vlees’, maar niet ‘naar het vlees’.
Ze vertoeven op aarde, maar ze zijn thuis in de hemel.
Ze gehoorzamen de vastgestelde wetten, maar in hun eigen leven overtreffen ze de wetten.
Ze houden van allen…
…
Ze zijn arm, maar ze maken velen rijk.
Ze komen alles te kort, maar ze hebben alles in overvloed…”
Juist in ons leven wordt zichtbaar dat we bij een ander Koninkrijk horen.
Het Koninkrijk van God, waarvan Jezus de Koning is.
Wat van binnen leeft, komt van buiten openbaar.
Ik denk aan vraag en antwoord 13 van de Gewone Catechismus, die hier woensdagavond werd besproken.
13. Wat maakt geloven voor verschil in je leven?
Zoals de oer-gelovige Abraham zich liet leiden door Gods belofte, zo richt mijn hart zich op Christus.Mijn denken, willen en doen worden bepaald door het nieuwe leven waarin ik door de opstanding van Christus mag delen.
Mijn denken, willen en doen, mijn hele zijn wordt bepaald door het nieuwe leven waarin ik door de opstanding van Christus mag delen.
Christen zijn, het van Christus zijn, bepaalt mijn hele leven.
En dat leven kan samengevat worden met drie woorden: vertrouwen, volgen en verwachten.
Ik wilde vanmorgen vanuit het Schriftgedeelte twee zaken onderstrepen.
1. Onderdanig aan alle gezag
2. In Zijn voetspoor
1. Onderdanig aan alle gezag
Eerlijk gezegd heeft vers 18 mij de afgelopen week erg beziggehouden.
Petrus schrijft daar 18Huisslaven, wees uw meesters met alle ontzag onderdanig, niet alleen hun die goed en welwillend zijn, maar ook die verkeerd handelen.
En op de een of andere manier moest ik meteen denken aan de hut van Oom Tom, Roots en Kunta Kinte, Twelve Years a Slave en zo. Aan verschrikkelijke slavendrijvers die hun slaven afbeulen, slaan, vernederen, molesteren, enzovoorts en dan schrijft Petrus: “Wees uw meesters met alle ontzag onderdanig”.
Mijn primaire reactie is dan “Ja, dag…”
Waarom roept hij de slavendrijvers niet tot de orde?
Waarom roept hij de slaven niet op om in verzet te komen?[ii]
Waarom preekt hij niet “opstand”, de revolutie?
Waarom grijpt hij hier niet naar het zwaard?
Want wees eerlijk. Slavernij is toch afschuwelijk?
In Nederland kennen we de slavernij niet meer. Alhoewel, er zijn wel seksslavinnen. Nou, laat ik daar gelijk op inhaken. Dan ga ik toch niet tegen die vrouwen zeggen: “Wees uw despoten met alle ontzag onderdanig?” Dan kan ik toch veel beter zeggen: “Probeer te ontsnappen”. Of: “Hoe kan ik helpen?” of “Hoe kan ik de uitbuiters te grazen nemen. En hun klanten! Hoe sleep ik ze voor de rechter?!”
Pas op, Gerrit…
Pas op, gemeente…
We moeten niet vergeten dat in de tijd dat Petrus zijn brief schreef, slavernij heel normaal was. Het was een “normaal” onderdeel van de gewone maatschappij. Het sociaaleconomische leven draaide erop.[iii]
In de kerk, in de huisgemeente was het al totaal anders, dan daarbuiten.
Daar was het niet belangrijk of je slaaf of vrije was, Jood of Griek, man of vrouw; daar was iedereen al één in Christus Jezus. (Gal. 3:28).
Daar kon een slaaf “oudste” worden.
Ook vandaag zijn er in de kerk geen rangen of standen.
In de kerk gaat het ook niet om heersen, maar om dienen.
Gelukkig hoefde ik de preek niet op maandagavond te houden en kon ik de tekst wat laten bezinken.
En vandaag zeg ik u: Ik denk dan ook dat Petrus vooral iets anders wil zeggen. Namelijk: Let erop dat Jezus je identiteit bepaalt.
Al ben je in het dagelijks leven slaaf bij een heer… Je bent vrijgekocht! (vers 16). Je bent “vrij mens”. Echt “vrij”.
Ook al ben je in het leven van alle dag slaven en draven en moet je dit en moet je dat: je bent vrij! Je bent van Jezus! Met Hem opgestaan, wedergeboren tot een levende hoop!
Daarom kun je je als christen vrijer voelen in een gevangenis, dan een niet christen buiten de gevangenis.
Niet de omstandigheden bepalen je identiteit, maar Jezus bepaalt die.
Petrus weet ervan. Ook hij zat in de gevangenis. In Handelingen 4 wordt Petrus gevangengezet omdat hij niet na kan laten te spreken over wat hij gezien en gehoord heeft.
In Handelingen 12 zit hij ook in de gevangenis, al zal hij blij zijn geweest toen een engel hem bevrijdde.
Petrus weet: wat de omstandigheden ook zijn: Dit is het belangrijkst, ik ben van Jezus!
In de verzen 13 tot en met 18 roept Petrus zijn lezers op zich omwille van de Heere zich te onderwerpen aan alle menselijke orde, hetzij aan de koning, als hoogste machthebber,
14hetzij aan de stadhouders, als mensen die door hem gezonden worden tot straf van de kwaaddoeners, maar tot lof van hen die goeddoen.
We herkennen in deze woorden wat we bij de Wetslezing uit Romeinen 13 hoorden.
Het christendom preekt dus geen revolutie, maar onderwerping, gehoorzaamheid aan het gezag.
Dat is de normale manier van doen.
Omdat de gezagsdragers door God aangesteld zijn.
Wij hebben daar toch wat moeite mee.
Volgend jaar is het 75 jaar geleden dat ons land werd bevrijd. Onder de rivieren is het al 75 jaar geleden…
Destijds waren er onder christenen die deze woorden betrokken op de Duitse overheid. Door God aangesteld. Dus gehoorzamen… ook als Joden afgevoerd werden…
Ja, dan heb je Petrus denk ik niet goed begrepen. En de Wet en de Profeten ook niet…
Anderen zeiden daarom – en zullen er blij mee geweest zijn – : De door God aangestelde overheid zit in Londen. Die moeten we gehoorzamen. We komen dus in verzet! En we laten Joden en anderen onderduiken.
Je kunt de woorden van Petrus dus niet verabsoluteren.
En machthebbers moeten ze al helemaal niet misbruiken voor eigen gewin!
“Jij moet mij gehoorzamen, want dat staat in je Bijbel” en vervolgens alles doen wat God verboden heeft.
Nee!
Denk ook aan Bonhoeffer de Duitse predikant die een prachtig boekje schreef over de navolging en fulmineerde tegen de goedkope genade.[iv] Hij was wel betrokken bij het verzet. Na een mislukte moordaanslag op Hitler werd hij gearresteerd.
Op 9 april 1945 werd hij opgehangen.
Zijn laatste woorden waren: “Dit is het einde, voor mij het begin van het leven.” Ik sterf het leven tegemoet.
Denk ook aan de familie Ten Boom uit Haarlem…
Maar goed… “Onderwerp je” zegt Petrus hier.
En: Doe het goede!
Betaal dus je belasting. Houd je aan de regels, enz.
“15Want zo is het de wil van God, dat u door goed te doen het onverstand van de dwaze mensen de mond snoert”.
Door het goede te doen, snoer je de mond van de dwazen.
En daarom: 17Houd iedereen in ere; heb al uw broeders lief; vrees God; eer de koning.
18Huisslaven, wees uw meesters met alle ontzag onderdanig, niet alleen hun die goed en welwillend zijn, maar ook die verkeerd handelen.
Petrus gebruikt hier niet het woord ‘doulos’, maar ‘oiketai’.
Oiketai: huisslaven.
Deze werkten in de huizen van de rijken. Als hulp, kok, schoonmaker, maar ook als secretaris, als privé-onderwijzer. Had je een goede baas, dan had je mazzel. Maar je kon – net al wij – een slechte baas treffen.
En trof je die… dan moet je toch luisteren…
19Want dat is genade, als iemand om het geweten voor God dingen verdraagt die hem pijn doen, en daarbij ten onrechte lijdt.
20Want wat voor roem is er als u het geduldig verdraagt wanneer u zondigt en daarvoor slagen ontvangt? Maar als u het geduldig verdraagt wanneer u goeddoet en daarvoor lijdt, is dat genade bij God.
En weer ervaren wij kriebels.
“Als u goeddoet en daarvoor lijdt, is dat genade bij God”.
Is het een blijk van Gods genade als je lijdt?
Is het een blijk van Gods genade als je gegeseld wordt?
Als je rug opengeslagen wordt?
Is het een blijk van Gods genade als je als christen gemarteld wordt?
Wordt zo het lijden niet verheerlijkt?
Je moet het kwaad toch niet goedpraten?
Nee, dat bedoelt Petrus ook niet.
Wat hij wel bedoelt, is dat in dat lijden dat je overkomt, juist het lijden vanwege je geloof, dat daarin genade is, dat daarin Christus zelf dicht bij je is en jij bij Hem.
Daarom dankt hij in Handelingen 5 en is hij blij dat hij voor Jezus uit mag komen.[v]
Daarom konden Paulus en Silas met kapotte ruggen ook zingen in de gevangenis in Filippi.[vi]
En uiteindelijk komt ook de gevangenisbewaarder tot het geloof.
We lazen vanmorgen niet voor niets de geschiedenis van Jozef.
Die illustreert volgens mij de bedoeling van Petrus erg mooi.
Als slaaf van Potifar doet hij zijn werk. En hij doet het goed. Als hij vals beschuldigd in de gevangenis komt, regelt hij geen gevangenisoproer (alsof zoiets zou lukken…). Hij gaat ook niet in hongerstaking (Ik zit hier onterecht, rotstreek… Ze zouden ook zeggen: “Nou, dan eet je toch niet…”) Nee, hij doet in de gevangenis net zo goed zijn best als buiten de gevangenis. En dat valt het hoofd van de gevangenis op…
2. In Zijn voetspoor
En dan verwijst Petrus naar de meerdere Jozef: Jezus!
Hij stierf niet alleen voor ons.
Hij doet het ons ook voor!
Voor ons – ons voor.
Zijn voetspoor mogen we volgen.
Jezus, 22Hij, Die geen zonde gedaan heeft en in Wiens mond geen bedrog gevonden is; is Voorbeeldig.
Als Hij uitgescholden werd, begon Hij niet terug te schelden…
Toen Hij leed, dreigde Hij niet. Hij zei niet vanaf het kruis: “Wacht maar… jullie zullen jullie verdiende loon nog wel krijgen!”
Nee, Hij bad: “Vader, vergeef het hun, want zij weten niet wat ze doen”.
(Luk. 23:34).
Hij gaf het over aan Hem Die rechtvaardig oordeelt…
Hij heeft al onze zonden weggedragen!
Gedragen op het hout, “opdat wij, voor de zonden dood, voor de gerechtigheid zouden leven.
Door Zijn striemen bent u genezen.
Petrus citeert hier vrij Jesaja 53:5 en 6.
5Maar Hij is om onze overtredingen verwond,
om onze ongerechtigheden verbrijzeld.
De straf die ons de vrede aanbrengt, was op Hem,
en door Zijn striemen is er voor ons genezing gekomen.
6Wij dwaalden allen als schapen,
wij keerden ons ieder naar zijn eigen weg.
25Want u was als dwalende schapen; maar u bent nu bekeerd tot de Herder en Opziener van uw zielen.
Petrus had dat zelf ook geleerd.
Als discipel van Jezus moest hij leren dat hij dwaalde als een schaap en zijn eigen weg bewandelde toen hij Jezus apart nam en bestrafte. Toen Jezus voor de eerste keer gezegd had dat Hij in Jeruzalem gedood zou worden en na drie dagen weer opstaan, toen hij had Jezus tot de orde geroepen: “God zij U genadig, Heere, dit zal beslist niet met U gebeuren!” (Mat. 16:22).
Maar Jezus had Zich omgekeerd en gezegd: “Ga weg achter Mij, satan! U bent een struikelblok voor Mij, want u bedenkt niet de dingen van God, maar die van de mensen.”
Pas later zou hij begrijpen dat Jezus moest sterven.
Bij het laatste Avondmaal zegt Jezus tegen hem “En u, als u eens tot inkeer gekomen bent, versterk dan uw broeders.” (Luk. 22:32).
Dat versterken doet hij door – op gezag van de Geest – een brief te schrijven.
Opdat wij: bekeerd tot de Herder, Jezus, Zijn voetspoor zouden volgen.
Opdat wij leren vertrouwen, volgen en verwachten.
Het is vandaag de eerste advent.
Vaak wordt advent ‘vertaald’ met verwachten. Het betekent echter komst. Hij komt niet omdat wij Hem verwachten, wij verwachten Hem omdat Hij komt.
En omdat Hij komt, is het ook belangrijk om na de bevalling – na de Kerst – in verwachting te blijven.
Ons hele leven staat toch na hemelvaart en Pinksteren in het teken van Advent? Wij roepen toch Maranatha, kom haastig Heere Jezus?!
Kom Jezus kom!
Uw Koninkrijk kome!
“Er komt een nieuwe tijd.
Niemand zal nog in de kou staan.
Niemand zal nog hongeren.
Niemand zal nog vereenzamen.
Er komt een nieuwe tijd.
Voor iedereen zal er een mantel zijn.
Voor iedereen zal er genoeg zijn.
Voor iedereen zal er vriendschap zijn.
Er komt een nieuwe tijd.
Voor ieder is een mantel om de schouder.
Een mantel vol vrolijke en blijde kleuren.
Een lichtende mantel vol levensmoed.
Er komt een nieuwe koning.
Wachtend bereiden wij ons voor.
Wegen worden recht.
Heuvels worden geslecht.
In de woestijn bloeit reeds de lelie.”
En verwachtend, volgend en vertrouwend bidden we met Franciscus van Assisi (1181-1226) mee:
Heer, maak mij een instrument van Uw vrede.
Laat mij liefde brengen waar haat heerst,
laat mij vergeven wie mij beledigde,
laat mij verzoenen wie in onmin leven,
laat mij geloof brengen aan wie twijfelt,
laat mij waarheid brengen aan wie dwaalt,
laat mij hoop brengen aan wie wanhoopt,
laat mij licht brengen aan wie in duisternis is,
laat mij vreugde brengen aan wie bedroefd zijn.
Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten,
niet begrepen te worden, maar te begrijpen,
niet bemind te worden, maar te beminnen.
Want het is toch door te geven, dat men ontvangt
door te verliezen, dat men vindt
door te vergeven, dat men vergiffenis ervaart
door te sterven, dat men verrijst tot het eeuwige leven.
Amen.
[i] Hij komt, Hij komt, om d’ aard’ te richten. De wereld in gerechtigheid, Psalm 98:4 (OB).
[ii] Denk aan de slavenopstand onder Spartacus. Zie https://historiek.net/spartacus-p-109-71-voor-chr/1602/ (d.d. 2019-11-25).
[iii] https://isgeschiedenis.nl/nieuws/slavernij-in-het-romeinse-rijk (d.d. 2019-11-25).
[iv] https://www.sjofar.nl/9789043528511/bonhoeffer-dietrich/navolging/ (d.d. 2019-11-27).
[v] Hand. 5:41.
[vi] Hand. 16:25.
Vreeswijk, Kerkgeschiedenis en andere zaken 