Jezus alleen en helemaal!!

Preek over Galaten 1:1-9 gehouden in Vreeswijk op 27 oktober 2024 in de avond(leer-)dienst.

Gemeente van onze Heere Jezus Christus,

Boven de preek heb ik geschreven ‘Jezus alleen en helemaal’.
Nu is er misschien – heel misschien –  nu is er misschien iemand die het opmerkt of al lang opgemerkt heeft.
Wat? 
Nou, boven de preek die ik vorige maand hier hield – mijn eerste na lange tijd – stond ook al ‘Jezus alleen en helemaal’. 

Maar voordat u denkt ‘Een foutje. Dat zal wel door het herseninfarct komen’, gelijk maar gezegd: ‘Het is geen misverstand’.

Ik wil namelijk dat u het onthoudt!
Wat?
‘Jezus alleen en helemaal’.

‘Jezus alleen en helemaal’.

Ik wil ook dat u dat onthoudt als ik hier weg ben.
Niet dat ik plannen heb om snel te vertrekken, maar er komt een tijd dat ik hier niet meer ben.
En dan wil ik dat u het zich herinnert:
‘Jezus alleen en helemaal’.

Zo wil ik ook herinnerd worden.
Hoe?
Niet als de man die Psalmen in de Oude Berijming liet zingen.
Niet als de man die de gereformeerde belijdenisgeschriften belangrijk vond.
Niet als de man bij wie de halve gemeente vertrok. 
Niet als de man die het kind van een lesbisch stel doopte.
Niet als de man…
Vult u zelf allemaal maar aan.

Als u later denkt: ‘Dominee Glismeijer, ja da’s waar ook. Die is hier ook even geweest’, dan moet u er gelijk bij denken ‘Jezus alleen en helemaal’.
Meer niet. Minder absoluut niet.
‘Jezus alleen en helemaal’.

‘Jezus alleen en helemaal’.
Je zou het thema ook boven de brief aan de Galaten kunnen zetten.

In 1516/1517 behandelt Luther de Galatenbrief tijdens colleges op de Wittenberg.
In 1531 doet hij dat voor de tweede keer. 

Ter vergelijking Hendrik van Brederode (de Grote Geus van de overkant, Vianen) is in 1531 geboren.
En het zou nog twee jaar duren totdat Willem van Oranje wordt geboren. Die is namelijk van 1533.

Het is natuurlijk niet toevallig dat die Galatenbrief in de tijd van de Reformatie een belangrijke rol speelt.

Je zou deze week de brief eens door kunnen lezen.
Elke dag een hoofdstuk…

Luther zelf noemt de brief in een tafelgesprek ‘Mijn Katharina van Bora’, naar zijn vrouw. 
Je mag dus aannemen dat hij dol was op de brief, dat die brief hem iets deed.

Ik snap dat wel.

De brief werkt als balsem voor de ziel. 
Vooral als balsem voor de gewonde, de gebutste, de beschadigde, de aangevochten ziel.

Je wordt er tijdens het lezen met huid en haar bij betrokken.
Waarbij?
Nou bij de strijd die Paulus met de Galaten voert.
Luther zag parallellen in zijn strijd met de Roomse Kerk. 
Het draait om de vraag. ‘Mag je dat eigenlijk wel zeggen ‘Jezus alleen en helemaal’?’

Want er zijn mensen die dat ‘goedkoop’ vinden. 
Of ‘Veel te makkelijk’. 
En ze zeggen ‘Jezus alleen en helemaal? Ja, ja, veel te makkelijk. Je moet wel…’.

In hoofdstuk 3 schrijft Paulus:
₁O dwaze Galaten, wie heeft u betoverd om de waarheid niet te gehoorzamen; u voor wie Jezus Christus eerder voor ogen is geschilderd alsof Hij onder u gekruisigd was?
₂Dit alleen wil ik van u vernemen: Hebt u de Geest ontvangen uit de werken van de wet, of uit de prediking van het geloof?

En in hoofdstuk 5 schrijft hij:
Sta dan vast in de vrijheid waarmee Christus ons vrijgemaakt heeft, en laat u niet weer met een juk van slavernij belasten.

Zie je dat het een Reformatorische brief is?
De weg van ‘Jezus… plus’ wordt afgesloten.
De weg van: ‘Jezus is Zaligmaker, nou vooruit dan, maar je moet wel…’.

Opmerkelijk hoe graag en snel mensen zich met een juk van slavernij laten belasten. 
Soms denk ik zelfs: ‘Mensen willen zich ook met een juk van slavernij belasten. Want dat voelt goed’. 
‘Je wordt er wat mee…’.
Net als de Farizeeër, die dacht ook dat hij wat was. En hij dankt dat hij niet is zoals…

Als ik zeg ‘Geloof maar dan MOET je wel drie rondjes rond de kolk lopen. Anders weet ik het niet hoor, of het wel goed komt met je’, dan voelen die rondjes voor sommigen toch beter dan ‘Jezus alleen en helemaal’. 

Die rondjes zorgen voor extra zekerheid. 
‘Toch maar even lopen. Baat het niet, dan schaadt het niet…’. 
En voordat je het weet stuur je ook anderen op pad. 
Je eist het zelfs. ‘Uit liefde hoor’. Tenminste, dat zeg je er vroom bij.
‘Het is me zo op het hart gelegd’.

Je kinderen stuur je alvast op pad, want voor hen wil je het beste.
‘Hup Jantje, drie rondjes rond de kolk. Geen zin, dan maak je maar zin. Toe nou maar…’ .
En als Jantje niet meteen begint te rennen dreigt vader: ‘En nu lopen! En snel!’

‘Jezus alleen en helemaal’ .
Het klinkt toch wel erg mager. 
Klinkt wel heel makkelijk… Als een ketterij….  

Nou ja, dat vond de Paus ook. Erasmus, Coornhert en de Remonstranten vonden het ook wel erg gortig.

Mensen willen toch iets ‘doen’.

Of laten…. 

Op zich mag dat ‘laten’ allemaal, maar ik denk niet dat God later zegt: 
‘Kom binnen, want jij at geen vlees’. 
Of ‘Kom binnen, want jij rookte niet’. 
Of ‘Kom binnen, want jij dronk niet’. 
Of ‘Kom binnen, want jij hebt niet met een vliegtuig gevlogen’. 
Of ‘Kom binnen, want jij had geen benzineauto, maar reed elektrisch’.

Kijk, op zich allemaal loffelijk en goed om geen vlees te eten, niet te roken, niet te drinken, niet te vliegen en elektrisch te rijden, maar je verdient er de zaligheid niet mee.

Het gaat in de Kerk van de Hervorming dan ook niet om ‘do’ (doen) maar om ‘done’ (gedaan).
Met de Reformatie zijn we weer terug bij ‘done’, ‘gedaan’.
Om ‘Jezus alleen en helemaal’.

Al vindt de Paus het een ketterij en doet hij Luther in de ban.

‘Jezus alleen en helemaal’.
Daar hangen ook de vijf sola’s mee samen:
Sola Scriptura – Alleen door de Schrift. Niet Schrift plus traditie. Niet de traditie. Hoeveel je er ook aan hebt gehad.
Sola Gratia – Alleen door genade. Niet door Jezus’ werk plus eigenverdienste. Niet door samenwerking.
Sola Fide – Alleen door het geloof. Niet door geloof plus werken dus.
Solus Christus – Alleen door Christus. 
Soli Deo gloria – Alleen aan God de eer.

We lazen zojuist de eerste verzen van de Galatenbrief.

Deze tekst is niet alleen een introductie tot de brief, maar ook een oproep tot waakzaamheid en trouw aan het evangelie van Christus.

Paulus, een apostel – geroepen, niet vanwege mensen, ook niet door een mens, maar door Jezus Christus en God de Vader, Die Hem uit de doden opgewekt heeft –

Paulus stelt zich voor als een geroepen apostel. Hij is niet beginnen te preken omdat dat hem wel leuk leek.
Hij is ertoe geroepen. Geroepen, niet door mensen of door een mens, of door een beroepingscommissie, maar door Jezus Christus en God de Vader. 
Paulus herinnert de Galaten aan zijn Opdrachtgever.
Hij is niet maar een gewone leraar, die je aan kan horen en bij het koffie drinken weer kan vergeten. 
Nee, God Zelf heeft hem geroepen: ‘Vertel aan de mensen: ‘Jezus alleen en helemaal’.’
Het evangelie dat wij geloven is afkomstig van God. 
Ik sta hier vanavond niet omdat dat handig is voor mijn revalidatie of re-integratie. 
Ik sta hier vanavond niet omdat ik het zo leuk vind en toch niets te doen had.
Nee, ik sta hier opdat u het weet: ‘Jezus alleen en helemaal’.

In de verzen drie tot en met vijf spreekt Paulus over de genade en vrede van de Andere kant komt, van God. 
Paulus herinnert de Galaten aan het centrale thema van het evangelie: en dat is niet ‘do’, maar ‘done’, de genade van onze Heere Jezus Christus en de liefde van God.

₃genade zij u en vrede van God de Vader en van onze Heere Jezus Christus,
₄Die Zichzelf gegeven heeft voor onze zonden, opdat Hij ons zou ontrukken aan de tegenwoordige slechte wereld, overeenkomstig de wil van onze God en Vader.
₅Hem zij de heerlijkheid in alle eeuwigheid. Amen.

‘Genade en vrede’. 
Niet ‘Recht en oorlog’ ook niet ‘Recht en veroordeling’.
Nee ‘Genade en vrede van God de Vader en van onze Heere Jezus Christus, ₄Die Zichzelf gegeven heeft voor onze zonden, opdat Hij ons zou ontrukken aan de tegenwoordige slechte wereld, overeenkomstig de wil van onze God en Vader’.

Genade is wat ons redt, wat ons bevrijdt van onze zonden en ons in staat stelt om in gemeenschap met God te leven. 
Namens Vader en Zoon biedt Paulus hier genade en vrede aan.
Christus heeft Zichzelf gegeven voor onze zonden, opdat Hij ons zou ontrukken aan de tegenwoordige slechte wereld, overeenkomstig de wil van onze God en Vader.
‘De tegenwoordige slechte wereld’ staat tegenover de toekomende goede wereld.

De kern is: Jezus is voor ons gestorven. Wij ontvangen door Hem vergeving, nieuw leven en een nieuwe aarde waarop gerechtigheid woont.

En dan komt Paulus met een krachtige waarschuwing. Hij is verbaasd dat de Galaten zo snel afwijken van het evangelie dat hij hen heeft verkondigd. Hij spreekt over ‘een ander evangelie’, dat in werkelijkheid geen evangelie (goede boodschap) is. 

⁶Ik verwonder mij erover dat u zich zo snel afwendt van Hem Die u in de genade van Christus geroepen heeft, naar een ander evangelie,
₇terwijl er geen ander is; al zijn er ook sommigen die u in verwarring brengen en het Evangelie van Christus willen verdraaien.

We leven in een tijd waarin veel stemmen ons verwarren.
Soms ook bewust proberen te verleiden. 
Paulus herinnert ons eraan dat er geen andere weg is tot redding, tot behoud dan door Jezus Christus. 
Elke boodschap die afwijkt van het evangelie van genade, de goede boodschap van Jezus Christus, is van beneden.
Paulus gaat zelfs zo ver dat hij zegt dat als iemand, al was het een engel uit de hemel, een ander evangelie verkondigt dan datgene hij verkondigt, vervloekt is. 

Lees maar in vers 8 en 9.

₈Maar zelfs als wij, of een engel uit de hemel, u een evangelie zouden verkondigen, anders dan wat wij u verkondigd hebben, die zij vervloekt.
₉Zoals wij al eerder gezegd hebben, zo zeg ik ook nu weer: Als iemand u een evangelie verkondigt anders dan wat u ontvangen hebt, die zij vervloekt.

‘Dat vervloekt is wel erg heftig, zeg dat maar anders’, zei een geliefde tegen mij toen ik de preek liet lezen.
Ik zei eigenwijs: ‘Nee, want het staat er’.
Daarom moeten de mensen het weten:
‘Jezus alleen en helemaal’.

Houd vast aan je enige houvast: de genade van onze Heere Jezus Christus, de liefde van God. 

Mijn houvast, Hij houdt vast!

‘Jezus alleen en helemaal’.

Jezus, Hij is zoals Hij heet: ‘Zaligmaker’.

‘Jezus alleen en helemaal’.

Amen.