Tekening bij Psalm 23 uit de Stuttgarter Psalter: In het midden van het beeld, tussen twee bomen, staat Christus, met felle ogen glimlachend. In zijn rechterhand houdt hij een kruisstaf en met zijn linkerhand maakt hij een afwerend gebaar naar een slang met open bek, die zich om een vijgenboom kronkelt. Met zijn voeten staat hij in een waterstroom die rechts uit een rots komt. De illustratie is een verbeelding van de geloofsbelijdenis, die de psalmist in vers 4 uitspreekt en die precies boven het beeld staat: ik vrees geen onheil waar Gij mij leidt. Letterlijk staat er in het Latijn: Ik zal het kwaad niet vrezen, want jij bent bij mij. Het kwaad heeft de gestalte van een slang aangenomen; natuurlijk een verwijzing naar de slang uit het Paradijsverhaal (Genesis 2). De bomen, die niet in de psalm genoemd worden, komen waarschijnlijk uit hetzelfde verhaal. De Heer uit het eerste vers is in de ogen van de kunstenaar Christus geworden. (zie https://www.psalminbeeld.nl/).
Preek gehouden op 28 december 2025 in Vreeswijk (Nieuwegein). Bij de bevestiging van een ouderling. Gelezen is Ezechiël 34:1-5 en 1 Petrus 5:1-11.
Gemeente van onze Heere Jezus Christus,
Vanmorgen wordt een ouderling bevestigd.
Een pastorale ouderling, dus een ouderling die pastoraat bedrijft.
Pastoraat betekent herderlijke zorg of zielzorg.
Het woord pastoraat is afgeleid van het Latijnse ‘pastor’ (herder).
Daarom lazen we de eerste verzen van Ezechiël 34.
Ik preekte eerder over dit gedeelte.[i]
Herderen(en).
Trouwens, Ezechiël 34.
Ik preekte er niet allen over.
In de Voorhof keken we vanwege Ezechiël 34 een film over pater Damiaan.
Destijds zei iemand boos of verontwaardigd tegen mij:
“Sorry hoor Gertjan.
Waarom film kijken. We zijn geen kleuters.
Er spelen allerlei problemen, daar zouden we het over moeten hebben”.
Maar ik dacht.
“Ze moeten in Vreeswijk leren geloven, hopen en liefhebben.
De film is daar een prachtig plaatje bij”.
De verzen uit Ezechiël geven aan wat slechte herders doen:
Ze weiden zichzelf en niet de kudde. (vers 2)
Ze profiteren van de kudde; ze eten wel van hun kaas, gebruiken hun wol voor kleren en slachten de vette dieren.
Hun eigenbelang vinden ze belangrijker dan het belang van de kudde.
Ze profiteren wel van maar zorgen niet voor! (vers 3)
Zwakke dieren laten ze niet aansterken.
Zieke dieren genezen ze niet.
Gewonde dieren verbinden ze niet.
Verjaagde dieren halen ze niet terug.
Verdwaalde dieren zoeken ze niet op.
Ze behandelen de kudde hard en wreed. (vers 4)
Ik denk: “Zonder dat die slechte herders het zelf door hebben”.
“Ongetwijfeld zijn slecht herders heel tevreden met zichzelf”.
“Ze danken: Dank U HEERE dat ik niet zo ben als…”
Ondertussen raken die schapen verstrooid, en worden door wilde dieren verslonden.
De HEERE Zelf klaagt dan ook:
Mijn schapen zijn verstrooid, 6ze dwalen rond in de bergen en hoog in de heuvels; over heel het aardoppervlak raken ze verstrooid, en er is niemand die naar ze omziet, niemand die naar ze op zoek gaat. (vers 5b en 6)
Daarom belooft de HEERE in Ezechiël 34 Zelf voor een Herder te zorgen: de goede Herder.
De goede Herder Die wel omziet.
De goede Herder Die wel op zoek gaat.
Afgelopen week hebben wij Zijn geboorte gevierd.
Jezus.
Zaligmaker.
Hij zegt (o.a.): “Ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid.
Ik ben de goede herder. Een goede herder is bereid zijn leven te geven voor de schapen.” (Joh. 10:10 en 11)
Over 1 Petrus 5 preekte ik ook eerder.[ii]
Toen ik het van de week teruglas, dacht ik:
“Veel informatie, wat wilde ik veel zeggen”.
“Wie zou het allemaal gevolgd hebben…”.
Ik hoef niet alles te herhalen wat is gezegd.
Zeker jou niet Joop.
Jij las de preek meestal na en reageerde per mail, als ik de preek op de blog zette.
Goed, een hoofdstuk uit de Petrusbrief.
De Petrusbrief.
Ik begon er mijn dienst hier ooit mee.[iii]
In hoofdstuk twee spreekt Petrus de huisslaven aan[iv].
In hoofdstuk drie en vier, vrouwen en de mannen, broeders en zusters.
Het einde van alles is nabij. Kom daarom tot bezinning…
Heb elkaar vóór alles innig lief (1 Petrus 4:7 en 8)
En nu aan het einde in het vijfde en laatste hoofdstuk spreekt hij de ouderlingen aan.
Hij vraagt hen als mede-oudste en als ooggetuige van Christus’ lijden, en omdat hij evenals hen zal delen in de luister die binnenkort zal worden geopenbaard.
“Hoed de kudde van God waarvoor u de verantwoordelijkheid hebt, houd goed toezicht – niet gedwongen maar vrijwillig, zoals God dat wil, en niet om er zelf beter van te worden maar met belangeloze toewijding”.
Hoed de kudde van God zegt Petrus.
Ooit zei Jezus tegen Petrus: “Hoed Mijn schapen”[v].
Toen Jezus “Hoed mijn schapen” zei, zou Petrus toen de juiste capaciteiten hebben gehad om te hoeden?
Domme vraag …
Hij had Jezus lief.
“U weet dat ik van U houd”[vi].
De liefhebber krijgt een opdracht.
“Hoed de kudde van God waarvoor u de verantwoordelijkheid hebt, houd goed toezicht”
Toezicht… Toezien…
Zie je de kudde?
Zie je de schapen?
Ken je de kudde?
Ken je de schapen?
Laat die kudde zichzelf wel zien?
Laten de schapen zichzelf wel zien?
Laat die kudde zichzelf wel kennen?
Laten de schapen zichzelf wel kennen?
Of wordt er één groot toneelstuk opgevoerd?
Ik bedacht me dat het niet makkelijk is een kudde te hoeden.
“Ken je de schapen?
Waarom ze doen wat ze doen?
Wat zit achter het gedrag?
Waarom zeggen ze wat ze zeggen?
Waarom doen ze wat ze doen?”
Enzovoorts.
“Kennen wij die zogenaamde lastige schapen echt?
Is “lastig gedrag” geen schreeuw om aandacht?
Een vraag om gezien, gehoord, geliefd te worden?
Leiden wij?
Sturen we de gemeente de goede kant op?”
Leiden wij richting het Koninkrijk?
Leiden wij, of zijn wij trendvolgers?
Trendvolgers.
Lopen we gewoon achter de laatste hype aan.
Doen we de goede dingen?
En doen we de dingen goed?
Van ons, van jou wordt toch echt gevraagd om leiding te geven.
Hoed de kudde van God waarvoor u de verantwoordelijkheid hebt, houd goed toezicht
Zie je wat er gebeurt?
Wat er speelt?
Welke gevaren bedreigen de ene kudde?
De kudde is toch één?
Al bleren sommige schapen het tegenovergestelde van andere schapen.
Daar komt nog bij hetgeen Petrus in vers 8 schrijft:
Wees waakzaam, wees op uw hoede, want uw vijand, de duivel, zwerft rond als een brullende leeuw, op zoek naar een prooi.
Schapen weghalen bij de kudde.
Dat doet de duivel op tal van manieren.
Maar het grondpatroon is overal hetzelfde en het doel ook: Weghalen bij Jezus.
Isoleren en verslinden.
In die zin kun je heel die corona-tijd ook wel als een aanval van de boze zien.
Het contact met de gemeente verslapt.
Schapen komen op zichzelf, schuilen niet meer met elkaar, bij elkaar, met alle gevaren van dien…
Hoed de kudde van God waarvoor u de verantwoordelijkheid hebt, houd goed toezicht – niet gedwongen maar vrijwillig, zoals God dat wil, en niet om er zelf beter van te worden maar met belangeloze toewijding.
Let op dat dit een opdracht voor de hele kerkenraad is.
Petrus schrijft:
niet gedwongen, maar vrijwillig;
Al kun je wel eens zuchten: Weer vergaderen.
En waar leidt het toe…
Omdat je van God houdt, Jezus liefhebt.
Daarom geef tijd, aandacht en energie aan mensen, schapen.
Niet om er zelf beter van te worden maar met belangeloze toewijding.
Dat is dus het tegenovergestelde doen als de slechte herders uit Ezechiël 34[vii].
Hoeden en weiden is:
Het zwakke versterken.
Het zieke genezen.
Het gebrokene verbinden.
Het afgedwaalde terugbrengen.
Het verlorene zoeken.
Stel u niet heerszuchtig op tegenover de kudde die aan u is toevertrouwd, maar geef het goede voorbeeld.
Voorbeeld.
Kinderen kopiëren.
Gods kinderen ook.
4Dan zult u wanneer de hoogste herder verschijnt deel krijgen aan zijn luister, de lauwerkrans die nooit verwelkt.
Ooit begon ik mijn dient hier met de woorden:
“3Geprezen zij de God en Vader van onze Heere Jezus Christus, Die ons, overeenkomstig Zijn grote barmhartigheid, opnieuw geboren deed worden tot een levende hoop, door de opstanding van Jezus Christus uit de doden,
4tot een onvergankelijke, onbevlekte en onverwelkbare erfenis, die in de hemelen bewaard wordt voor u”.
Ook toen ging het over onverwelkbaar.
We leven in de verwachting van Jezus’ komst.
In de verwachting van het Koninkrijk, waarvan wij dagelijks bidden dat het kome.
Gemeente, de tekst loopt door.
Lees maar mee.
Wat voor de jongeren geldt, geldt ook voor u.
U moet van uw kant het gezag van de oudsten erkennen. Overigens, in de omgang met elkaar moet ieder van u altijd de minste willen zijn, want God keert zich tegen hoogmoedigen, maar aan nederigen schenkt Hij zijn genade. 6Onderwerp u dus nederig aan Gods grote macht, dan zal Hij u op de bestemde tijd verheffen.
Ik denk dat wij mensen van de 21e eeuw daar niet meer zo goed in zijn.
In nederig onderwerpen.
We leven in een tijd waarin je vooral “voor jezelf moet opkomen; jezelf moet laten gelden”.
Nederigheid, bescheidenheid gaan in tegen onze tijdsgeest waarin het jezelf profileren hoog genoteerd staat.
Vers zeven:
7Leg de last van uw zorgen op Hem, want u ligt Hem na aan het hart.
Ik vind bij dit vers de HSV krachtiger.
Die vertaalt met: “Werp al uw zorgen op Hem, want Hij zorgt voor u”.
Hij gaat niet pas voor ons zorgen als wij onze zorgen op Hem werpen.
Nee, juist omdat Hij voor ons zorgt, Hem na aan het hart liggen.
Daarom werpen wij al onze zorgen op Hem!
Die de Opperherder is!
9Stel u tegen de duivel teweer, gesterkt door uw geloof, in het besef dat uw broeders en zusters, waar ook ter wereld, hetzelfde lijden moeten doorstaan.
10Maar al moet u nog korte tijd lijden…
Het leven is niet altijd makkelijk.
Het christenleven ook niet.
En toch: wij weten dat het beste nog komt.
Daarom hebben we hoop!
10Maar al moet u nog korte tijd lijden, God, de bron van alle genade, die u geroepen heeft om in Christus deel te krijgen aan zijn eeuwige luister, Hij zal u sterk en krachtig maken, zodat u staande zult blijven en niet zult wankelen. 11Hem komt de macht toe, tot in eeuwigheid. Amen.
Amen
[i] Zie https://glismeijer.com/2025/07/07/herderen/, d.d. 2025-12-26.
[ii] Zie https://glismeijer.com/2020/07/06/hoed-de-kudde-van-god/, d.d. 2025-12-26.
[iii] Zie https://glismeijer.com/2019/03/03/hopen-geloven-en-liefhebben/, d.d. 2025-12-26.
[iv] 1 Pet. 2:18-25.
[v] Joh. 21:16.
[vi] Joh. 21:15, 16 en 17.
[vii] Ez. 34:1-6.
Vreeswijk, Kerkgeschiedenis en andere zaken 