Preek over Heidelbergse Catechismus Zondag 9, gehouden op 7 december 2025 in de Dorpskerk in Vreeswijk (Nieuwegein).
Gemeente van onze Heere Jezus Christus,
Vanavond is Zondag 9 aan de orde.
Eigenlijk wel toepasselijk.
In ieder geval voor mij.
Gevraagd wordt:
Wat gelooft gij met deze woorden…
Wat geloof je, als je zegt…
Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van de hemel en de aarde.
Het antwoord:
Dat de eeuwige Vader onzes Heeren Jezus Christus,
Die hemel en aarde, met al wat er in is,
uit niet geschapen heeft,
Die ook door Zijn eeuwigen raad en voorzienigheid
ze nog onderhoudt en regeert,
om Zijns Zoons Christus wil mijn God en mijn Vader is;
op Welken ik alzo vertrouw, dat ik niet twijfel
of Hij zal mij met alle nooddruft des lichaams en der ziel verzorgen,
en ook al het kwaad dat Hij mij in dit jammerdal toeschikt,
mij ten beste keren;
dewijl Hij zulks doen kan als een almachtig God,
en ook doen wil als een getrouw Vader.
Nu heeft Bert ervoor gezorgd dat iedereen het antwoord mee kan lezen.
Dat is wel heel fijn en maar goed ook.
Want zo kan – denk ik, hoop ik – iedereen het een beetje volgen vanavond.
Het eerste wat geantwoord wordt op de vraag:
Wat geloof je, als je zegt…
Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van de hemel en de aarde is:
Dat de eeuwige Vader onzes Heeren Jezus Christus
(en dan laten we de bijzinnen even voor wat ze zijn).
om Zijns Zoons Christus wil mijn God en mijn Vader is.
Knoop dat in je oren.
Het eerste wat we belijden, wat we geloven is: de eeuwige Vader van onze Heere Jezus Christus is ook mijn God en Vader.
Om Zijn Zoon Christus wil.
Denk ook aan Johannes 17, het hogepriesterlijk gebed.[i]
Eenvoudiger gezegd:
Het eerste wat wij belijden…
Het eerste dat je mag belijden…
De HEERE is mijn God en Vader!
Dankzij Jezus.
Om Jezus’ wil.
De Catechismus leert:
Ik ben – dankzij Jezus – kind van de Vader.
Daar valt heel veel over te zeggen.
Ik herinner me dat iemand vroeg “mag je het onze Vader wel bidden”.
“Je bent toch niet zomaar kind van God?”.
Hij dacht dat hij heel gereformeerd was.
Ondertussen leert de Catechismus:
Ik ben – dankzij Jezus – kind van de Vader.
Vader, dat is het eerste.
De Eeuwige is Vader.
En Vader is degene Die hemel en aarde, met al wat er in is, uit niet geschapen heeft.
Vader is de Schepper.
Let op!
De Catechismus leert: Eerst Vader, dan Schepper.
Wij zijn geneigd om bij Schepper te beginnen, maar dan kom je niet automatisch bij Vader terecht.
Tegenwoordig wordt ook betwist dat God de hemel en aarde uit het niets geschapen heeft.
Anderen zeggen dat de wereld eigenlijk per toeval is ontstaan.
Die discussie laat ik vanavond liggen.
Zoals ik wel meer laat liggen.
Ik heb altijd het beeld van dominee Troost onthouden die die gedachten gang – van een toevallige aarde – vergeleek met de ontploffing van een inktfabriek waardoor de Dikke van Dale zou zijn ontstaan.
Er is trouwens nog een reden waarom de geloofsbelijdenis deze eerste zin heeft.
Nu hoop ik dat ik het nu niet al te moeilijk maak.
Maar het moet even.
Probeer het volgende echt even goed te volgen.
In de begintijd van de Kerk van het nieuwe Testament, dus in de tijd ná de apostelen, werd nagedacht over hoe het geloof nu te verwoorden.
De oer-belijdenis van de Kerk is niet: “God is Vader”.
Nee, de oer-belijdenis is “Jezus is Heer”.
In 1 Korinthe 12 schrijft Paulus
2Zoals u weet was u in de tijd dat u nog niet geloofde volledig in de ban van de afgoden, die taal noch teken geven.
Afgoden moeten worden goden af.
Paulus vervolgt dan:
3Daarom zeg ik u nadrukkelijk: niemand kan door toedoen van de Geest van God zeggen: ‘Vervloekt is Jezus,’ en niemand kan zeggen: ‘Jezus is de Heer,’ behalve door toedoen van de heilige Geest.
Jezus is de Heer.
Jezus is de Heer, dat is de oer-belijdenis.
Voor Joden een ketterij.
Voor Grieken een dwaasheid.
Jezus is de Heer.
Jezus is Heer.
Jezus Kurios.
Kurios, dat is in de LXX de Godsnaam.
Nog ingewikkelder.
Twee weken terug hadden we het over de Drie-eenheid.
Fundament, huis, dak.
Ik geloof in God de almachtige Vader.
Ik geloof in Christus Gods Zoon.
Ik geloof in de Heilige Geest.
Wij geloven in de Drie-enige God.
Wij dienen niet drie Goden, maar één God, Die Zich openbaart als Vader, Zoon en Heilige Geest.
Of om het met de kerkvader Tertullianis (ca. 160 – ca. 230) te zeggen:
‘God is de Almachtige die heerst over alles.
God is Jezus die sterft aan het kruis.
God is de Heilige Geest die mensen vervult met zijn genade en kracht.
God is één’.
Tertullianus is van eind tweede, begin derde eeuw.
Daarvoor had je al hele discussies gehad.
Er waren er die zeiden: “De God van het Oude Testament is de eigenlijke God”.
Jezus is erbij gekomen.
Jezus is geadopteerd door God, omdat Hij zo’n vroom mens was.
In Zondag 5 hebben we beleden dat ‘geen enkel schepsel het gewicht van de toorn van God tegen de zonde kan dragen en andere schepselen daarvan verlossen’.[ii]
Anderen zeiden weer “Jezus, Hij is de echte God”.
“Jezus is de God van het Nieuwe Testament”.
“Jezus is liefdevol”.
De God van het Oude Testament is veel minder aardig.
Bloeddorstig en zo.
Al die oorlogen.
Niet zo lief.
Marcion (85 – 160) noemt de God van het Oude Testament dan ook de demiurg.
De demiurg (ambachtsman) is minderwaardig aan de hogere, spirituele God uit het Nieuwe Testament.
Vader is minder dan Jezus.
Dat zie je vandaag ook nog steeds.
Vader is streng, Jezus is lief.
Vader en Zoon worden vaak tegen elkaar uitgespeeld terwijl ze één zijn.
Vader en Zoon zijn één.
Wel te onderscheiden, niet te scheiden.
Net als Oude en Nieuwe Testament.
Wel te onderscheiden, niet te scheiden.
Die moet je dus ook niet tegen elkaar uitspelen.
Terug naar Zondag 9, want het moet vanavond ook niet te ingewikkeld worden.
Voor ingewikkelde zaken was het Hervormd Vreeswijk College.
We belijden 1. God is Vader en 2. God is Schepper.
God is Vader en Schepper.
En… dat is het derde: Hij is ook de Almachtige…
De Almachtige
Die ook door Zijn eeuwigen raad en voorzienigheid
ze nog onderhoudt en regeert.
Met deze zin zitten we bij Zondag 10.
Ik preekte daar in 2021 in Vreeswijk al over.[iii]
En zei toen al dat Zondag 10 tegenspraak op roept.
Maar voordat je je hersens gaat breken over Gods voorzienigheid, Gods bestuur.
Voordat je bij Zondag 10 bent, mag je, moet je eerst Zondag 9 leren.
God is je Vader.
Vader is de Schepper.
Vader is de Almachtige.
Vader is de Almachtige Die voor je zorgt!
Het wordt aan jou verkondigd!
Opdat je gelooft!
Opdat je vertrouwt en niet twijfelt.
op Welken ik alzo vertrouw, dat ik niet twijfel
of Hij zal mij met alle nooddruft des lichaams en der ziel verzorgen.
Wat er ook gebeurt.
Hij zorgt!
Weet je nog dat ik preekte over “Alles over hoop?”.[iv]
Weet je nog de overdenking in corona tijd “Storm”?[v]
Weet je nog de preek uit 2019 “Haat voor liefde, liefde voor haat!”?[vi]
Ach, al zou je al mijn preken vergeten.
Onthoud wel dit:
Hij is zoals Hij heet, Ik ben erbij.
Hij zorgt.
En Hij zal ook al het kwaad dat Hij mij in dit jammerdal toeschikt,
mij ten beste keren
Dat doet denken aan de belofte bij de Doop.
Het kwaad dat je treft zal Hij ten beste keren.
Er iets goeds van maken.
Juist deze dagen, deze weken, deze jaren klamp ik me daaraan vast.
Vader zorgt.
Al is er onzekerheid, boosheid, onbegrip.
Vader zal zorgen en ten beste keren.
Petrus zegt: “Werp al uw zorgen op Hem, want Hij zorgt voor u” (1 Petrus 5:7).
dewijl Hij zulks doen kan als een almachtig God,
en ook doen wil als een getrouw Vader.
Ik ga afronden.
Dat we in een jammerdal leven, hebben we – denk ik – allemaal wel ervaren.
De één misschien meer dan een ander, maar toch.
Het leven kan soms pijn doen.
Nochtans, en toch.
Wij geloven.
Dat is: Wij weten zeker en vertrouwen er vast op dat Hij ten beste zal doen keren.
Zelfs door de dood heen!
Het beste komt nog.
dewijl Hij zulks doen kan als een almachtig God,
en ook doen wil als een getrouw Vader.
Nooit vergeten dus!
Ook niet in het jammerdal.
Er heeft in dit jammerdal een kruis gestaan.
Zelfs de dood bleek niet het einde!
Het werd Pasen!
Vader is Schepper en Almachtig.
Vader zorgt.
Zondag 9 beaamt Zondag 1.
Mijn houvast: Hij houdt vast.
Amen.
[i] Zie https://glismeijer.com/2021/03/29/hij-bidt-voor-ons/, d.d. 2025-12-06.
[ii] Zie https://glismeijer.com/2025/08/25/zondag-5/, d.d. 2025-12-06.
[iii] Zie https://glismeijer.com/2021/10/12/gods-vaderhand/, d.d. 2025-12-04.
[iv] Zie https://glismeijer.com/2020/08/31/alles-overhoop/, d.d. 2025-12-06.
[v] Zie https://glismeijer.com/2020/03/19/storm/, d.d. 2025-12-06.
[vi] Zie https://glismeijer.com/2019/06/03/haat-voor-liefde-liefde-voor-haat/, d.d. 2025-12-06.
Vreeswijk, Kerkgeschiedenis en andere zaken 